Βιβλιοκριτική της Κωνσταντίνας Κορρυβάντη για το Οι λίμνες της Βόρειας Αμερικής του José Daniel Espejo

 

Ο Εσπέχο και η αλήθεια της Μούρθια

 

 

Κωνσταντίνα Κορρυβάντη, Η Εποχή, 02-03-24

 

 

Χοσέ Ντανιέλ Εσπέχο, Οι λίμνες της Βόρειας Αμερικής, εκδόσεις Librofilo & Co, 2023, μτφρ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος

 

«Γιατί γράφει έτσι; Γιατί δεν γνωρίζει άλλον τρόπο. Γιατί αναγνωρίζει στο τέλος κάθε λέξης “μία σκιά, μία αγωνία, μία αναζήτηση για κάτι ασαφές./ Αυτή η αναζήτηση είμαι εγώ”. Αυτή η αναζήτηση είναι εκείνος, αυτός ο περίεργος και καλός άνθρωπος, και μεθυσμένος και μόνος και φροντίζων και φροντιζόμενος. Και τρομοκρατημένος ενώπιον της λέξης ΘΑΝΑΤΟΣ. Και δυνατός ενώπιον της λέξης ΠΑΙΔΙΑ. Και λυπημένος ενώπιον της λέξης ΑΡΡΩΣΤΙΑ. Και ευτυχισμένος, πίσω από τη λέξη ΕΜΕΙΣ».

Με αυτά τα λόγια ο Ντανιέλ Χ. Ροντρίγκεθ στο επίμετρο της δίγλωσσης ελληνικής έκδοσης εξηγεί την περίπτωση του γεννημένου το 1975 ισπανού βιβλιοπώλη και ποιητή από την Μούρθια, Χοσέ Ντανιέλ Εσπέχο. Τα ποιήματα του οποίου κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Librofilo & Co υπό τον τίτλο Οι λίμνες της Βόρειας Αμερικής, εγκαινιάζοντας τη σειρά Ars poetica. Tον πρόλογο και τη μετάφραση υπογράφει ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, που είχε πρωτοσυστήσει τον ισπανό ποιητή στο ελληνικό κοινό το 2022 μέσα από το ηλεκτρονικό περιοδικό Χάρτης (τ. 37, 38,39).

Οι λίμνες της Βόρειας Αμερικής, (Διεθνές βραβείο ποίησης Juan Rejano-Puente Genil 2019), είναι ένα βιβλίο σπαραχτικά βιωματικό που μετρά μέρα με τη μέρα την καθημερινότητα και τις αντοχές ενός άνδρα μόνου. Από το πρώτο κιόλας ποίημα ο κόσμος του Εσπέχο μας αποκαλύπτεται χωρίς περιστροφές, πείθοντάς μας πως η ειλικρίνεια μπορεί να μιλήσει για τα πάντα, να μιλήσει και τη γλώσσα της ποίησης δίχως μαλάματα. Στο INTRO διαβάζουμε:

 

ΜΟΥ έκανε μια συνέντευξη τον Αύγουστο του ′16

ο δημοσιογράφος Αντόνιο Άρκο για την Αλήθεια της Μούρθια

αναζητώντας την «ανθρώπινη διάσταση». Απάντησα

τη συνήθη αλληλουχία από κοινοτοπίες: μια φωτεινή ιστορία,

διανθισμένη με δράματα, με χάπι εντ

σχετικά με έναν τύπο που μένει χήρος και μαθαίνει να φροντίζει τα παιδιά του

(το ένα αυτιστικό) μόνος του, με τη βοήθεια της ποίησης

(στ’ αλήθεια!) και της καλής του καρδιάς.

 

Στα ποιήματα του Εσπέχο ακούμε καθαρά μία φωνή εξομολογητική που λαχταρά να μοιραστεί -γιατί το μοίρασμα είναι η πηγή όλης της δύναμής της- τη δοκιμασία ζωής και τη χωρίς τέλος αγωνία ενός χήρου πατέρα να τα βγάλει πέρα με τον βιοπορισμό, την απώλεια, το στίγμα, την ασθένεια, τη μοναξιά. Αφηγηματική, ποιητική πρόζα της μίας ανάσας (ή των πολλών και κοφτών) που γνωρίζει τα όρια της, αλλά μπορεί να οραματίζεται πέρα από αυτά, επαναφέροντας ένα παλιό αναπάντητο ερώτημα: τελικά ποιος φροντίζει τον φροντιστή;

Αυτή την ερώτηση κρατά ανοιχτή η σύρτις και αποσύρεται με ένα ποίημα (σελ. 25). Γράφει ο Εσπέχο:

 

«Για τι πράγμα μιλάει αυτή η μουσική που λέει να λικνίζεσαι, / ν’ αγαπάς όλα τα σώματα και να χορεύεις στις σκεπές / να βάλεις φωτιά στον κόσμο και να φτιάξεις έναν άλλο / πιο δίκαιο και φωτεινό; / Άραγε ποιόν προσμένει / όποιος είναι σίγουρος πως, μία ευτυχισμένη ημέρα, θα βρει / κάποιον / και δεν θα χωρίσουν ποτέ; Όχι εμένα, / όχι τον γιό μου κι εμένα. Όσο πιο / όμορφο το παραμύθι τόσος λιγότερος είναι ο χώρος / που έχουμε εμείς σ΄ αυτό. Αν τραγουδάμε πού και πού / είναι γιατί γνωρίζουμε τα λόγια επειδή τ΄ ακούσαμε στο ράδιο / τη ζωή των άλλων / τραγουδάμε».