Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2018

Noticias de un jugador / Tα νέα ενός παίκτη


NOTICIAS DE UN JUGADOR, de Roberto García de Mesa

Hacia el mediodía de ayer, un hombre de mediana edad, con camisa de rayas, corbata y traje algo desteñido por el uso, y con el pelo recién mojado en unos lavabos muy próximos a la plaza del Príncipe, se había colocado de manera estratégica al final de una de las calles más concurridas de la ciudad. Con exagerados buenos modales solicitaba una ayuda a todos los conductores que paraban sus coches cuando la luz del semáforo se ponía roja. Desconocemos si era o no un resultado habitual en su vida, pero, en aquel momento, le respondían con diversas formas de negación, uno tras otro. Nos pareció descubrirle una leve expresión de sorpresa cuando se encontró ante un modelo despampanante de automóvil, nuevo, brillante, de esos que intentan comercializar estúpidamente con mujeres y hombres semidesnudos para hacerlo «más deseable». Tampoco podríamos asegurar si quien conducía era mujer u hombre. Superada su impresión inicial, nos pareció que se aproximaba con algo de ansiedad, excitación, como el jugador que cree que esta vez posee la combinación ganadora, pues imaginamos que era consciente de que le quedaba poco tiempo para consumar su acción. El conductor o la conductora debió de hacerle un gesto negativo, antes de que él le pidiera algo. El hombre se quedó mirando a la ventanilla durante unos segundos y rápidamente se bajó los pantalones hasta los pies. Así permaneció otro breve lapso de tiempo, con el cuerpo desnudo de cintura para abajo, en silencio, delante de aquel objeto deseado y su ocupante. Entonces, el semáforo cambió y todos se pusieron en marcha, excepto aquel hombre que no dejaba de mirar cómo se perdía entre los otros el vehículo elegido. Recordamos que alguien le gritó: «¡Gamberro! ¡Golfo!». Pero él se quedó unos segundos inmóvil y, cuando despertó de aquella visión, se subió los pantalones, escarbó en sus bolsillos y encontró una especie de pipa de girasol. Le fue quitando la cáscara con sus oscuros dientes, mientras esperaba a que el semáforo volviera, suponemos, a su deseado color rojo.


Τα νέα ενός παίκτη, του Ρομπέρτο Γκαρσία ντε Μέσα
Χθες κατά το μεσημέρι, ένας μεσήλικας, με ριγέ πουκάμισο, γραβάτα και κοστούμι κάπως φθαρμένο από τη χρήση, με μαλλιά βρεγμένα μόλις σε κάποιες τουαλέτες πολύ κοντά στην πλατεία Πρίνθιπε, είχε σταθεί σε στρατηγικό σημείο στο τέρμα ενός από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της πόλης. Με εξεζητημένους καλούς τρόπους ζητούσε μια βοήθεια από  όλους τους οδηγούς που σταματούσαν με τα αυτοκίνητά τους όταν το φανάρι γινόταν κόκκινο. Αγνοούμε αν αυτό ήταν το σύνηθες αποτέλεσμα στη ζωή του, πάντως εκείνη τη στιγμή τού αποκρίνονταν με διάφορες μορφές άρνησης, ο ένας μετά τον άλλο. Μας φάνηκε ότι διακρίναμε μια ελαφρά έκφραση έκπληξης όταν βρέθηκε μπροστά σ’ ένα εκθαμβωτικό μοντέλο αυτοκινήτου, καινούργιο, αστραφτερό, από εκείνα που επιχειρούν βλακωδώς να τα πλασάρουν με γυναίκες και άντρες ημίγυμνους για να τα κάνουν «πιο ποθητά». Ούτε θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα αν εκείνος που οδηγούσε ήταν γυναίκα ή άντρας. Αφού ξεπέρασε την πρώτη εντύπωση, μας φάνηκε πως άρχισε να το πλησιάζει με κάποια αγωνία, έξαψη, όπως ο παίκτης που πιστεύει πως αυτή τη φορά κατέχει το συνδυασμό που κερδίζει – φανταζόμαστε, βέβαια, πως γνώριζε ότι του απέμενε λίγος χρόνος για να ολοκληρώσει την πράξη του. Ο οδηγός ή η οδηγός θα πρέπει να του έκανε ένα αρνητικό νεύμα, προτού εκείνος ζητήσει κάτι. Ο άντρας έμεινε να κοιτάζει στο παράθυρο για μερικά δευτερόλεπτα και γρήγορα κατέβασε το παντελόνι του μέχρι κάτω. Παρέμεινε έτσι για σύντομο χρονικό διάστημα με το σώμα γυμνό από τη μέση και κάτω, σιωπηλός, μπροστά σε εκείνο το αντικείμενο του πόθου και το άτομο που επέβαινε. Τότε, το φανάρι άναψε και όλοι ξεκίνησαν, εκτός από εκείνον τον άντρα που δεν έπαψε να κοιτάζει πώς χανόταν ανάμεσα στα άλλα το όχημα που είχε διαλέξει. Θυμόμαστε ότι κάποιος του φώναξε: «Αχρείε! Αλήτη!». Αλλά εκείνος έμεινε λίγα δευτερόλεπτα ακίνητος και, όταν ξύπνησε από εκείνο το όραμα, ανέβασε το παντελόνι του, σκάλισε τις τσέπες του και βρήκε κάτι σαν ηλιόσπορο. Άρχισε να τον ξεφλουδίζει με τα μαυρισμένα δόντια του, ενώ περίμενε το φανάρι να ξαναπάρει, υποθέτουμε, το ποθητό του κόκκινο χρτου κα. Με την αρχική εντύπωση  ώμα.

Η συλλογική μετάφραση του διηγήματος Noticias de un jugador του ισπανού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Ρομπέρτο Γκαρσία ντε Μέσα είναι προϊόν εργαστηρίου μετάφρασης από τα ισπανικά στα ελληνικά με τη συμμετοχή του συγγραφέα που διηύθυναν οι Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και Νίκος Πρατσίνης. Πήραν μέρος οι: Αντωνία Βλάχου, Αναστασία Γιαλαντζή, Αλεξάνδρα Γκολφινοπούλου, Κονστάνς Ελμαλόγλου, Μαρία Καραλή, Ντίνα Κιοσέ, Κανέλλα Λιακοπούλου, Μαρία Μαλακάτα, Αλίκη Μανωλά, Μαρία Μελαδάκη, Ναταλί Φύτρου. Το εργαστήριο διοργανώθηκε στο ABANICO στις 26 Νοεμβρίου 2018.

Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2018

Ο Νέος και τα (μη) νέα, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου


Είναι, εν μέρει, παράδοξο ένας νέος ποιητής, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Ονούφριου Ντοβλέτη, να «καταφεύγει» για την παρουσίαση της ποιητικής του συλλογής [Ένας νέος δίχως νέα, Εκδόσεις Παρουσία, 2018] σε άνθρωπο που δεν έχει γράψει ούτε ένα ποίημα στη ζωή του. Βέβαια, για να δικαιολογήσω την παρουσία μου εδώ και να (αυτο)παρηγορηθώ [οι ποιητές δεν έχουν ανάγκη από τέτοιες παρηγόριες, έχουν το ένστικτό τους να τους καθοδηγεί], δηλώνω υπεύθυνα ότι έχω μεταφράσει πολύ ισπανόφωνη ποίηση και όπως είχε γράψει ο αείμνηστος φίλος και «δάσκαλος», Άρης Μπερλής σε ένα κείμενό του με τον εύγλωττο τίτλο «Γιατί δεν γράφω ποίηση» (Athens Review of Books, τεύχος 64, Ιούλιος-Αύγουστος 2015): «[Δεν γράφω ποίηση] Γιατί προτιμώ να μεταφράζω παρά να γράφω ‘‘πρωτότυπα’’ κείμενα. Γιατί πρωτότυπο χωρίς αντίγραφο ή μετάφραση δεν υπάρχει».
        Θα μπορούσαμε να πούμε/βρούμε/επικαλεστούμε δεκάδες λόγους για τους οποίους δεν γράφουμε ποίηση κάποιοι από εμάς που επιμένουμε να διαβάζουμε και να μεταφράζουμε ποίηση, αλλά εδώ βρίσκομαι για να μιλήσω, ως αναγνώστης, για έναν δημιουργό που γράφει ποίηση και εκδίδει το πρώτο του βιβλίο: Ένας νέος δίχως νέα. Βέβαια, οι ποιητές αντιμετωπίζουν, ενίοτε δικαιολογημένα, με καχυποψία τις κριτικές αναγνώσεις. Πριν λίγα χρόνια, ένας άλλος θεσσαλονικιός ποιητής, ο Γιώργος Αλισάνογλου, δήλωνε: «Τελευταία διακρίνω μια μανία κριτικογραφίας. Δεν είναι απαραίτητα η αγωνία της δημιουργίας μιας ουσιαστικής κριτικής ανάγνωσης – επισκόπησης των σύγχρονων τάσεων στην λογοτεχνία, αλλά η μανία κάποιων, να επιβάλλουν την άποψή τους στους άλλους. Εν τω μεταξύ, ο έρωτας, τους περιγελά από απόσταση», (www.literature.gr, 12 Νοεμβρίου 2014).
        Ξεκαθαρίζω, λοιπόν, ότι δεν βρίσκομαι εδώ για να επιβάλω την άποψή μου και δηλώνω ενήμερος του γεγονότος ότι ο έρωτας πάντα θα μας περιγελά από σχετική, μεγάλη/μικρή/ελάχιστη, αδιάφορο, απόσταση. Και αν τυχόν δεν το γνώριζα, ο Ονούφριος θα φρόντιζε να μου το (υπεν)θυμίσει σε κάθε σχεδόν ποίημά του: «Μιλούν κάποιες φορές / τα βράδια οι σωλήνες. / Του ανέμου μαρτυρούν / τα μυστικά μου. // Και του μιλούν για ’σένα και για ’μένα. / Και του μιλούν για ’μάς».
        Ο Ονούφριος είναι ένας Νέος (τουλάχιστον σε σύγκριση με μένα) που δηλώνει ότι δεν έχει νέα. Ανησυχητικό αυτό. Κάποτε, τη δεκαετία του ’50, στην Ισπανία, ένας νεαρός τότε μυθιστοριογράφος, ο Ραφαέλ Σάντσεθ Φερλόσιο, έγραψε ένα, κλασικό πλέον, αφήγημα-ποταμό 300 σελίδων, εν μέσω του φρανκικού ζόφου, για να καταγγείλει την έλλειψη προοπτικής, ελπίδας, προσδοκιών για τους νέους εκείνης της εποχής. Στο Εl Jarama, έτσι λέγεται το εν λόγω μυθιστόρημα, πρωταγωνιστεί μια μεγάλη παρέα νεαρών κοριτσιών και αγοριών της εποχής που μιλούν ακατάπαυστα για το τότε «σήμερα», αλλά δεν τολμούν να κάνουν όνειρα, δεν σηκώνουν το βλέμμα προς το μέλλον.
        Έτσι προσλαμβάνω τον ποιητή τού Ένας νέος δίχως νέα, εγκλωβισμένο: «Μένω μόνος / Κλεισμένος μέσ’ στη χώρα μου για μέρες», ηττημένο, ίσως, «αν κάθε μου παρτίδα τη / νικούσα, / τότε γιατί έβγαινα ρε συ, / πάντοτε / –παντοτινά– / χαμένος;», που δεν έχει απεμπολήσει, όμως, σε καμία περίπτωση, την ελπίδα του έρωτα: «Άσπαρτο ακόμα το σεντόνι. / Περιμένει. / Εσένα. Να καρπίσει. / Να ζήσει», ακόμα και όταν ομολογεί: «Έδυσε ο ήλιος, / έδυσες κι εσύ. / Πήρες μαζί σου ένα κομμάτι ιστορίας μου / και ξάφνου έγινα κι εγώ λίγο πιο λίγος».  
        Το Ένας νέος δίχως νέα είναι ένα βιβλίο γοητευτικό, και ως αντικείμενο (χάρη και στη συμβολή του Δημήτρη Κρέτση) και ως περιεχόμενο. Ο ποιητής, αν και πρωτοεμφανιζόμενος, δείχνει εμφανώς, όπως μαρτυράει και το βιογραφικό του, ότι έχει πάθος με τη γλώσσα: την πλάθει, τη στραμπουλάει («έγραψα κι ένα ποί’μα»), παίζει μαζί της και, πάνω απ’ όλα, τη σέβεται. Έντονα (αυτό)ειρωνικός («Έξω έχει -2. / Και στο δωμάτιό μου 1. / Έναν. / Μονάχα εμένα), δεν διστάζει να γίνει απόμακρος, κακός, αιχμηρός («Να λείπουν τα λυκοφιλιά»), αυτά είναι τα όπλα του για να τα βγάλει πέρα με τα δαιμόνιά του, σε ένα βιβλίο που μιλάει περί μοναξιάς και σεξ, ομορφιάς και ασχήμιας, πατρίδας (μικρής και μεγάλης) και προγόνων, αλλά κυρίως περί εκπληρωμένων και, συνήθως, ανεκπλήρωτων ερώτων, περί desamor, αυτής της μαγικής και εν πολλοίς αμετάφραστης ισπανικής λέξης («πονάει» πολύ έναν μεταφραστή λογοτεχνίας να παραδέχεται κάτι τέτοιο) που δηλώνει το τέλος του έρωτα, την αδιαφορία / το ξεθύμασμα απέναντι στο αλλοτινό αντικείμενο του πόθου: «Να ξέρεις πάντα / πως πρώτος ξέχασες εσύ. // Και μην κοιτάς που ζήσαμε το τέλος / που αποφάσισες / παρέα. // Εδώ / υπήρξε μόνο / μοναξιά».    
«Απ’ τον καιρό του ρομαντισμού [όταν απέκτησαν αναγνωρισιμότητα και κύρος, προσθέτω εγώ], δύο αιώνες τώρα, οι ποιητές τρέχουν λαχανιασμένοι πίσω από μεγαλόστομες διακηρύξεις. Παλεύουν να κάνουν πράξη φαντασμαγορικά οράματα. Κηδεμονεύονται από σέκτες και φράξιες και γρουπούσκουλα ποιητικά, που το καθένα τους ένα μονάχα έχει σκοπό, να επιβάλλει ως δόγμα το πιστεύω του»,  έγραψε πρόσφατα (Book Press, 22 Σεπτεμβρίου 2018) ο Κώστας Κουτσουρέλης, αυτόκλητος αλλά και ενήμερος υπερασπιστής της ποίησης και των ποιητών. Ε, λοιπόν, στο όνομα της πενιχρής, έτσι και αλλιώς, αξιοπιστίας μου σε θέματα ποίησης, καταθέτω εδώ ότι η Ονούφριος Ντοβλέτης δεν είναι σε καμία περίπτωση εκπρόσωπος ενός σύγχρονου ρεύματος Ελλήνων ποιητών, είναι ποιητής αυτόφωτος, με δική του φωνή και ανάγκες που, ευτυχώς για εμάς, αποφάσισε να δημοσιοποιήσει: «Έλα και ρίξε μου ένα ποίημα κουβέρτα, / να μην κρυώνω πια». Τον ευχαριστούμε πολύ γι’ αυτό!        


Κείμενο που αναγνώστηκε στην παρουσίαση του βιβλίου της Ονούφριου Ντοβλέτη Ένας νέος δίχως νέα (Εκδόσεις Παρουσία, 2018) στο cafe BAZAAR της Θεσσαλονίκης στις 14/11/2018.

Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2018

Η εποχή του ψύχους - Θεατρικό Αναλόγιο στη Bibliotheque

Θεατρικό αναλόγιο στη στέγη Bibliotheque, Θεμιστοκλέους 76 / Εξάρχεια

Τη Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2018, στις 8.30 μ.μ.

O Ισπανός δραματουργός Ρομπέρτο Γκαρσία ντε Μέσα
έρχεται στην Αθήνα

και γιορτάζει τη δίγλωσση έκδοση
από την Bibliotheque του νέου του έργου

Η Εποχή του ψύχους
[ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ]

Αποσπάσματα διαβάζει η ηθοποιός Ελισάβετ Χρήστου

Για το έργο μιλούν ο Ρομπέρτο Γκαρσία ντε Μέσα
και ο μεταφραστής του στα ελληνικά Κωνσταντίνος Παλαιολόγος


Επαναστατική όσο η κλασική “αδελφή” της, η σύγχρονη Αντιγόνη της 
Εποχής του ψύχους
κάνει ντεμπούτο στη Bibliotheque


πάντοτε
συνοδεία αφρώδους οίνου και
μη ανθρακούχων αναψυκτικών
[είσοδος ελεύθερη χωρίς καμιά
τιμή ελάχιστης κατανάλωσης]

Ως συνήθως αν δεν έρθετε
θα το μετανιώσετε
αν πάλι έρθετε υπάρχει μεγάλη
περίπτωση να το μετανιώσετε

Στέγη Bibliotheque,
Θεμιστοκλέους 76 και Βαλτετσίου,
Εξάρχεια.
τηλ. + 21 0822 3067



Τρίτη 13 Νοεμβρίου 2018

Νέα κυκλοφορία: Η εποχή του ψύχους (ΘΕΑΤΡΙΚΟ)

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΨΥΧΟΥΣ / LA EDAD DEL FRÍO

Συγγραφέας: ΓΚΑΡΣΙΑ ΝΤΕ ΜΕΣΑ, ΡΟΜΠΕΡΤΟ

Εκδότης: BIBLIOTHEQUE

Υπότιτλος - ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ / CONVERSACIONES CON ANTIGONΑ

  • SKU:
    0448762
  • ISBN:
    978-618-5257-36-1
  • ISBN2:
    9786185257361
  • Εκδότης:
    BIBLIOTHEQUE
  • Συγγραφέας:
    ΓΚΑΡΣΙΑ ΝΤΕ ΜΕΣΑ, ΡΟΜΠΕΡΤΟ
  • Μεταφραστής:
    ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
  • Έτος κυκλοφορίας:
    2018
  • Σελίδες:
    122
  • Διαστάσεις:
    14x17
  • Χώρα:
    ΙΣΠΑΝΙΑ

Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2018

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στο Τρίτο Πρόγραμμα, στην εκπομπή Carte Postale - Ένας μεταφραστής εξομολογείται


http://webradio.ert.gr/trito-programma/5noe2018-carte-postale-enas-metafrastis-exomologite-konnos-paleologos-pros-alberto-menteth/

Carte Postale - Ένας μεταφραστής εξομολογείται

 "Κωνσταντίνος Παλαιολόγος προς Alberto Méndez"

Δευτέρα 05 Νοεμβρίου 2018 

στις 17:30- 18:00




Ο ισπανικός εμφύλιος έχει γίνει παγκόσμιο σύμβολο του αντιφασιστικού αγώνα και πηγή έμπνευσης για αμέτρητα έργα τέχνης μέσα από τα οποία χιλιάδες ιστορίες του εμφυλίου έχουν νικήσει τον χρόνο. Ανάμεσα σ’ αυτά τα έργα τέχνης συγκαταλέγονται «Τα τυφλά ηλιοτρόπια» του Ισπανού Αλμπέρτο Μέντεθ.
Είναι το μοναδικό μυθιστόρημά του που ολοκλήρωσε λίγο προτού πεθάνει και με το οποίο βραβεύτηκε, μετά θάνατον, με το Εθνικό Βραβείο Πεζογραφίας. Ένα βιβλίο σπάνιο, με 4 καθηλωτικές ιστορίες για την ήττα που ανήκει και στα 2 στρατόπεδα, 4 ιστορίες που διεισδύουν στα μύχια, χωρίς συναισθηματισμούς και λυρικές εξάρσεις απογυμνώνοντας με δεξιοτεχνία τον πόνο, τη βαρβαρότητα και την αγωνία νικητών και ηττημένων.

Το θέμα είναι η ήττα του ανθρώπου.

Πρώτη ήττα: 1939
Εάν η καρδιά σκεφτόταν, θα έπαυε να χτυπά

Δεύτερη ήττα: 1940
Το χειρόγραφο που βρέθηκε στη λησμονιά

Τρίτη ήττα: 1941
Η γλώσσα των νεκρών

Τέταρτη ήττα: 1942
Τα τυφλά ηλιοτρόπια  

4 ιστορίες στις οποίες η δράση "διαβάζω" γίνεται "παρακολουθώ" καθώς οι ήρωες έρχονται κοντά και γίνονται οικείοι. 
Γραφή κινηματογραφική, ημερολογιακή, μυθιστορικού ντοκουμέντου, μα πάνω απ' όλα γραφή διεισδυτική και ακαριαία!  

"Η σάρκα είναι όπως οι τίγρεις που κατοικούν μέσα στον άνθρωπο, ο Αμφίονας που γνωρίζει με τέχνη να μετακινεί όλες τις πέτρες, να ανακινεί όλα μα όλα τα θεμέλια της ζωής. Η σάρκα, Πατέρα, θα σας είναι γνωστό από το εξομολογητήριο, είναι κάτι το θαυμαστό. Μπορεί να μας μπολιάσει με την έπαρση της αμαρτίας, ακόμα και με τη διεστραμμένη ικανοποίηση ότι δώσαμε ηδονή σ' ένα σώμα που θέλει να πεθάνει και, παρ' όλη την ταπείνωση, βγάζει μια κραυγή ζωής που είναι ικανή να διαλύσει το αμόνι πάνω στο οποίο ο στρατιώτης γυρεύει να σμιλέψει το ατσάλι."  

Ο Κων/νος Παλαιολόγος ανήκει στην κοινότητα των ισπανόφωνων μεταφραστών που μεταφράζουν με πάθος μια γλώσσα που σκέφτεται και εκφράζεται με πάθος. Ασχολείται πολλά χρόνια με τη μετάφραση σε ρόλο διπλό, μεταφράζοντας ισπανόφωνους συγγραφείς και διδάσκοντας τη γλώσσα και τη λογοτεχνία της σε πανεπιστημιακό επίπεδο (ΑΠΘ). Από την πλούσια και γόνιμη μεταφραστική βιβλιογραφία του επέλεξε να στείλει 4 καρτ ποστάλ στον Αλμπέρτο Μέντεθ θεωρώντας ότι το μυθιστόρημα ζωής του Ισπανού συγγραφέα είναι έργο-σταθμός για την προσωπική πορεία του όχι μόνο ως μεταφραστή αλλά και ως αναγνώστη.

Στη ραδιοφωνική εκπομπή μας, ο μεταφραστής Κων/νος Παλαιολόγος διαβάζει τις καρτ ποστάλ που έγραψε στον Ισπανό συγγραφέα Alberto Méndez και του αφιερώνει μουσική.


Επιμέλεια, παραγωγή, παρουσίασηΑφροδίτη Κοσμά
Ηχητική επεξεργασία: Αλέξανδρος Κασσελάκης

Το σήμα της εκπομπής είναι μουσική του Ανδρέα Πολυζωγόπουλου





*Alberto Méndez
"Τα τυφλά ηλιοτρόπια"
Μετάφραση: Κων/νος Παλαιολόγος
Εκδόσεις Πάπυρος, 
Σειρά Letras, Ισπανόφωνοι και Πορτογαλόφωνοι Συγγραφείς
Αθήνα, 2008