Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2016

ΠΕΝΤΕ ΙΣΠΑΝΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΤΟΥ 1950

Άνχελ Γκονθάλεθ
(Οβιέδο, 1925 – Μαδρίτη, 2008)

[AQUÍ, MADRID, MIL NOVECIENTOS]

Aquí, Madrid, mil novecientos
cincuenta y cuatro: un hombre solo.

Un hombre lleno de febrero,
ávido de domingos luminosos,
caminando hacia marzo paso a paso,
hacia el marzo del viento y de los rojos
horizontes –y la reciente primavera
ya en la frontera de abril lluvioso... –.

Aquí, Madrid, entre tranvías
y reflejos, un hombre: un hombre solo.

–Más tarde vendrá mayo y luego junio,
y después julio y, al final, agosto–.

Un hombre con un año para nada
delante de su hastío para todo.


[ΕΔΩ, ΜΑΔΡΙΤΗ, ΧΙΛΙΑ ΕΝΝΙΑΚΟΣΙΑ]

Εδώ, Μαδρίτη, χίλια εννιακόσια
πενήντα τέσσερα: ένας άντρας μόνος.

Ένας άντρας γεμάτος Φλεβάρη,
πεινασμένος για ηλιόλουστες Κυριακές,
περπατώντας βήμα το βήμα προς τον Μάρτη,
προς τον Μάρτη τ’ ανέμου και των κόκκινων
οριζόντων –και της πρόσφατης Άνοιξης
στα σύνορα ήδη του βροχερού Απρίλη…–

Εδώ, Μαδρίτη, ανάμεσα σε τραμ
και αντανακλάσεις, ένας άντρας: ένας άντρας μόνος.

–Αργότερα θα 'ρθει ο Μάης και μετά ο Ιούνης,
κι έπειτα ο Ιούλης, κι ο Αύγουστος στο τέλος–

Ένας άντρας με έναν ολόκληρο χρόνο για το τίποτα
μπροστά στην ανία του για τα πάντα.

spero mundo / Αψύς κόσμος, 1956)


Χοσέ Μανουέλ Καμπαγέρο Μπονάλντ
(Χερέθ δε λα Φροντέρα, 1926 – Μαδρίτη, 2021)

DEMASIADAS PREGUNTAS

Algún día no menos improbable que otros, cuando la petulancia ceda su turno a la apatía, podré saber quién soy. Pero tal vez entonces ya no quiera saberlo. Para qué voy a querer saberlo si quizá ese día no haya conmigo nadie que se parezca a mí. ¿En qué espejo que el tiempo habrá estragado se mirará mi semejante? Sólo se reconoce quien se olvidó de pronto de sí mismo. Aún convive el recuerdo enemistado con la historia.


ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΠΟΛΛΕΣ ΕΡΩΤΉΣΕΙΣ

Μια μέρα, όχι λιγότερο απίθανη από κάποιες άλλες, όταν η κενοδοξία θα παραχωρήσει τη θέση της στην απάθεια, θα μπορέσω να μάθω ποιος είμαι. Αλλά, μπορεί τότε να μην θέλω να το μάθω. Γιατί να θέλω να το μάθω αν εκείνη τη μέρα μπορεί να μην υπάρχει κοντά μου κανένας που να μου μοιάζει. Σε ποιον καθρέφτη, που θα τον έχει φθείρει ο χρόνος, θα κοιταχτεί ο όμοιός μου; Αναγνωρίζει τον εαυτό του μόνο εκείνος που ξέχασε ξαφνικά ποιος είναι. Ακόμη συμβιώνει η ανάμνηση εχθρικά διακείμενη με την ιστορία.

(Laberinto de fortuna / Ο λαβύρινθος της τύχης, 1984-93)


Χάιμε Χιλ δε Μπιέδμα
(Βαρκελώνη 1929-1990)

CANCIÓN PARA ESE DÍA

He aquí que viene el tiempo de soltar palomas
en mitad de las plazas con estatua.
Van a dar nuestra hora. De un momento
a otro, sonarán campanas.

Mirad los tiernos nudos de los árboles
exhalarse visibles en la luz
recién inaugurada. Cintas leves
de nube en nube cuelgan. Y guirnaldas

sobre el pecho, palpitando,
son como el aire de la voz. Palabras
van a decirse ya. Oíd. Se escucha
rumor de pasos y batir de alas.


ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗ ΜΕΡΑ

Έρχεται επιτέλους ο καιρός ν’ αφήσουμε ελεύθερα περιστέρια
καταμεσής σε πλατείες με αγάλματα.
Θα σημάνει η ώρα μας. Από τη μια στιγμή
στην άλλη, θα ηχήσουν οι καμπάνες.

Κοιτάξτε τούς τρυφερούς ρόζους των δέντρων
που ανασαίνουν περίβλεπτοι στο φως
της αυγής. Ανάλαφρες κορδέλες
κρέμονται από σύννεφο σε σύννεφο. Και γιρλάντες

στο στήθος του ουρανού, πάλλονται,
όπως ο αέρας της φωνής. Λέξεις
θα ειπωθούν επιτέλους. Αφουγκραστείτε. Ακούγεται
ήχος βημάτων και χτύπημα φτερών.

(Compañeros de viaje / Συνταξιδιώτες, 1959)


Χοσέ Άνχελ Βαλέντε
(Ορένσε, 1929 – Γενεύη, 2000)

EL ADIÓS

Entró y se inclinó hasta besarla
porque de ella recibía la fuerza.

(La mujer lo miraba sin respuesta.)

Había un espejo humedecido
que imitaba la vida vagamente.
Se apretó la corbata,
el corazón,
sorbió un café desvanecido y turbio,
explicó sus proyectos
para hoy,
sus sueños para ayer y sus deseos
para nunca jamás.

(Ella lo contemplaba silenciosa.)

Habló de nuevo. Recordó la lucha
de tantos días y el amor
pasado. La vida es algo inesperado,
dijo. (Más frágiles que nunca las palabras.)
Al fin calló con el silencio de ella,
se acercó hasta sus labios
y lloró simplemente sobre aquellos
labios ya para siempre sin respuesta.


Ο ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

Μπήκε κι έσκυψε να τη φιλήσει
γιατί από εκείνη αντλούσε δύναμη.

(Η γυναίκα τον κοιτούσε δίχως απόκριση)

Υπήρχε ένας θαμπός καθρέφτης
που μιμούνταν αμυδρά τη ζωή.
Έσφιξε τη γραβάτα του,
την καρδιά του,
ρούφηξε έναν καφέ νερωμένο και θολό,
ανέλυσε τα σχέδιά του
για σήμερα,
τα όνειρά του για χτες και τις επιθυμίες του
για ποτέ των ποτών.

(Εκείνη τον παρατηρούσε σιωπηλή)

Μίλησε ξανά. Θυμήθηκε τον αγώνα
τόσων ημερών και τον ξεθυμασμένο
έρωτα. Η ζωή είναι κάτι το απρόσμενο,
είπε. (Πιο εύθραυστες από ποτέ οι λέξεις).
Στο τέλος σίγησε με τη δική της σιωπή,
πλησίασε ως τα χείλη της
και απλώς έκλαψε επάνω σ’ εκείνα
τα χείλη που είχαν απομείνει πλέον για πάντα δίχως απόκριση.

(A modo de esperanza / Εν είδει ελπίδας, 1955)


Φρανθίσκο Μπρίνες
(Ολίβα, 1932 – Βαλένθια, 2021)

ALOCUCIÓN PAGANA

¿Es que, acaso, estimáis que por creer
en la inmortalidad,
os tendrá que ser dada?
Es obra de la fe, del egoísmo
o la desolación.
Y si existe, no importa no haber creído en ella:
respuestas ignorantes son todas las humanas
si a la muerte interroga.

Seguid con vuestros ritos fastuosos, ofrendas a los dioses,
o grandes monumentos funerarios,
las cálidas plegarias, vuestra esperanza ciega.
O aceptad el vacío que vendrá,
en donde ni siquiera soplará un viento estéril.
Lo que habrá de venir será de todos,
pues no hay merecimiento en el nacer
y nada justifica nuestra muerte.


ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΕΥΣΗ

Επειδή, άραγε, πιστεύετε
στην αθανασία,
πρέπει και να σας δοθεί;
Είναι έργο της πίστης, του εγωισμού
ή της συντριβής.
Κι αν πάλι υπάρχει, δεν έχει σημασία που δεν πιστέψαμε σ' εκείνη:
αδαείς είναι όλες οι απαντήσεις του ανθρώπου
όταν στο θάνατο θέτει ερωτήματα.

Συνεχίστε με τις υπέρλαμπρες τελετές σας, τα αναθήματα στους θεούς
ή τα μεγάλα ταφικά μνημεία,
τις θερμές ικεσίες, την τυφλή σας ελπίδα.
Ή αποδεχτείτε το κενό που θα έλθει,
και μέσα του δεν θα φυσά ούτε στείρος αέρας.
Αυτό που πρόκειται να έλθει, όλων μας θε να 'ναι,
γιατί δεν υπάρχει καμιά αξία στο να γεννιέσαι
και τίποτα δεν δικαιολογεί τον θάνατό μας.

(Aún no / Όχι ακόμη, 1971)



Μετάφραση: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος

Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2016

“Pasaban trenes en la tarde y su tristeza permanece en mí”. La poética de Antonio Gamoneda, por Konstantinos Paleologos

Hay poetas que la industria del libro tarda mucho en descubrir o no descubre nunca. Hay poetas cuya presencia se intuye detrás de las páginas de la historia literaria oficial. Hay poetas con voces cristalinas y sugerentes a los que cuesta llegar como si fueran playas cálidas y acogedoras pero de difícil acceso que aguardan sus fieles y agradecidos visitantes.

Me acerqué a la poesía de Antonio Gamoneda, a principios de la década de los noventa, por casualidad. Viviendo en Granada, por aquel entonces, escribía mi tesis doctoral sobre la obra del escritor leonés Julio Llamazares y consecuentemente me interesé por las obras de otros escritores, narradores o poetas, de la tierra, del denominado, cariñosamente o no, “grupo leonés” (también conocido como “mafia leonesa”); hablo de escritores como Victoriano Crémer, José María Merino, Juan Pedro Aparicio,  Luis Mateo Díez, José Carlón, Andrés Trapiello, Antonio Pereira, Jesús Torbado, Elena Santiago, Antonio Colinas y, del ya citado, Antonio Gamoneda, por supuesto.

El primer poemario suyo que leí fue El libro del frío que, si no me equivoco, se acababa de editar por aquel entonces. Descubrí un poeta de paisajes legendarios y míticos, que hacía suyo el tiempo y la historia, el recuerdo y la memoria de un pasado y un lenguaje. Un poeta de intensos contrastes y asombrosa sensibilidad. Todavía recuerdo el verso final de uno de sus poemas que desde entonces me trae a la memoria su tierra querida, León: “Bajo las águilas silenciosas, la inmesidad carece de significado”.

Luego vinieron más libros que Gamoneda había publicado antes que El libro del frío pero que yo iba descubriendo en un inevitable viaje hacia el pasado: el Blues castellano, Descripción de la mentira... Fue, como dije, un intento de aproximación a las raíces poéticas de Julio Llamazares el que me llevó a la poesía de Antonio Gamoneda, no en vano los dos comparten “leitmotivs concretos –el olvido, el silencio, la lentitud–”, (Delgado, 1992: 220), pero lo que empezó como obligación de doctorando se convirtió, con el tiempo, en admiración por la voz poderosa de sus versos.

Años más tarde, como profesor de literatura española ya, volví a la obra de Gamoneda, conducido esta vez por mi interés por temas relacionados con el canon literario y la formación de las generaciones literarias en España a lo largo del siglo XX. El término canon, dentro del sistema literario, se emplea para definir una serie de autores y obras que según el poder (cultural, político y económico) constituyen un objeto privilegiado de lectura y estudio. Por su parte, el concepto de generación literaria “esa especie de unidad métrica indefinible”, (Gambarte, 1996: 12) que sirve para clasificar, según períodos determinados, a los autores, ha predominado en el panorama literario español desde finales del siglo XIX hasta finales del siglo XX. Pues bien, lo llamativo con Antonio Gamoneda es que, por motivos que sería interesante analizar, no encontró acomodó ni en la generación poética de los 50 (Brines, Valente, el recién fallecido Ángel González, etc.) a la que supuestamente pertenece por edad, ni en ninguna otra posterior. La cosa no pasaría de mera anécdota si no tuviera sus consecuencias, la más obvia de las cuales es la ausencia de Gamoneda de muchas de las antologías poéticas que incluyen poemas de la llamada promoción de los 50 y de las páginas de la mayoría de las historias literarias. De alguna manera, pues, Gamoneda trabajó al margen del canon poético establecido. ¿Pero cuáles son los motivos por los que Gamoneda ha ido quedando al margen de las antologías? La explicación que da Luis García Jambrina, autor de una antología de la promoción poética de los 50, es esclarecedora: “Gamoneda, a pesar de cumplir los requisitos exigibles para pertenecer a la Promoción de los 50, ha venido quedando más o menos voluntariamente al margen con el propósito de mantener por encima de todo la independencia de su voz. Gamoneda recorre, desde un principio, un camino individual y solitario, ajeno, en su retiro leonés, a todo movimiento promocional”. Ésta, según nuestro parecer, es una de las caras de la moneda: efectivamente Gamoneda, como muchos otros colegas suyos, quedó “desclasado”, por utilizar una expresión de García de la Concha (1986: 98), por ser un poeta de provincias (que no quiere decir provinciano), por ser creador de un universo poético particular y por su prolongado silencio que duró prácticamente desde 1960 hasta 1977, pero todo esto de ningún modo justifica su limitada presencia en las historias literarias oficiales. Seguir estrictamente el método generacional y limitarse a plasmar “los núcleos oficiales de la cultura”, por utilizar palabaras de Santos Alonso (1986: 200) en la presentación de los hechos literarios, aparte de falta de perspectiva, denota pensamiento retrogrado y reaccionario.

El propio Gamoneda, en una conversación que mantuvo, recientemente, con el poeta Antonio Colinas (2007) declaraba lo siguiente con respecto a dicha cuestión: “El empaquetamiento generacional fue un invento [...]. En el orden historiográfico y didáctico el invento ha resultado ser un auténtico disparate: la crítica y los profesores han contribuido al desdibujamiento individual de los poetas, prendidos en la sencillez –simpleza– de englobarlos en una misma tendencia facilona. Para mí la generación no existe”.     

Bourdieu, en su magnífico libro, Las reglas del arte, sostiene que hay todo un proceso de canonización (1995: 333) promovido por diferentes instancias de consagración (sistema de enseñanza, prensa, academias, etc.) que conducen a un escritor al panteón literario (presencia en manuales y antologías, introducción en los programas escolares, creación de sociedades conmemorativas, atribución de nombres de calle, inauguración de estatuas, entrega de premios literarios, etc.). Pues bien, en el caso de Gamoneda, la concesión del premio Cervantes, significó, como era de esperar, un paso de gigante en su “proceso de canonización”, que afortunadamente, en su caso, se ve apoyado por el indiscutible valor literario de su obra. Estamos convencidos, por ejemplo, que en próximas historias literarias o en las reimpresiones de las existentes, la obra del poeta leonés ocupará el espacio que se merece sin la necesidad del amparo generacional.

No obstante, nosotros, más que de las diferentes “instancias de consagración” y más aun que de nuestro humilde criterio, nos fiamos de la opinión de los propios poetas. “Es mi padre literario y el que publicó mi primer libro de poesía. Para mí, es una persona magnífica y el poeta español más importante vivo, con el Premio Cervantes y sin él”, me confesó recientemente Julio Llamazares. Yo diría que casi mejor con el Cervantes.

Pero, ¿cómo definen la poética de Gamoneda importantes críticos literarios y el propio autor? El ya citado García de la Concha, presidente del jurado que le otorgó el premio Cervantes y director de la Real Academia española de la lengua, dijo, al entregarle el premio que “su poesía está cargada de simbolismo y es capaz de dotar de sentido a la palabra”. El poeta y periodista argentino Vicente Muleiro, por su parte (Clarín, 2006), sostiene que Gamoneda tamiza la España sepia de después de la guerra civil “por una subjetividad doliente, por alicaídos paisajes rurales, donde trajinan mujeres ataviadas de negro y donde los hombres marchan, pesados, a sus tareas de hombre”. El leonés Santos Alonso, por último, opina que Gamoneda es un “hombre de intimidad, de cara a cara consigo mismo, que escapa de toda atadura dogmática y se adentra en las profundidades de la duda, del silencio y del deseo como difícil aspiración a lo sublime y a la belleza”, (1986: 200). El propio Gamoneda, en varias ocasiones ha dicho que la poesía es un arte de la memoria, entendida ésta como conciencia de pérdida y del progresivo acercamiento a la muerte. Pero es justamente esta memoria la que lo mantiene en contacto con sus grandes maestros: San Juan de la Cruz, César Vallejo y, sobre todo, Miguel de Cervantes con los que comparte, como confesó al recibir el premio Cervantes, una “cultura de la pobreza”, diferenciable de la cultura que “prospera a partir de una situación privilegiada”: “En nosotros (los de la pobreza, los que nos hemos acercado al conocimiento de forma intuitiva y solitaria y los que, advertida o inadvertidamente, se han identificado con nosotros) la subjetivación radical y el patetismo resultarán naturales, y nuestro lenguaje no estará normalizado porque, aun amando la paz, el nuestro será un lenguaje poética y semánticamente subversivo”, (Gamoneda, 2007).

Considera, pues, muy justamente, Gamoneda que comparte con Cervantes la influencia que ejerció en la obra de ambos la pobreza, pero también comparte, según nuestro parecer, algo que es más significativo: esa mirada tierna y humana hacia sus personajes. Escasos creadores pueden alardear de esta característica.

A continuación, Antonio Gamoneda va a leer algunos de sus poemas, los que precisamente tienen ustedes en español y griego en la edición bilingüe del Instituto Cervantes de Atenas. Sabemos, aunque nos atrevemos a no compartir, la opinión del poeta acerca de la intraducibilidad de la poesía: “En la poesía no se trata de distinguir el fondo y la forma, sino que son la misma cosa. Al traducir la poesía el aspecto formal queda siempre herido, maltratado”, (en Nieto, 2004), sostenía el poeta hace algunos años. Los dos responsables de la traducción, Costas Vrajnós y Konstantinos Paleologos, esperan no haber “maltratado” en demasía los poemas y piden la misericordia del autor y del público...

Pero antes, me gustaría concluir esta breve referencia a la obra poética de Antonio Gamoneda y su ubicación en la literatura española actual con uno de mis poemas preferidos, de la colección Lápidas:

Los jueves por la tarde se cerraba la escuela y los chiquillos nos reuníamos para una expedición prohibida que se iniciaba sin concluir nunca; quiero decir que nunca llegó a alcanzar el gran árbol prometido, un moral de dulcísimos frutos negros. Pero nosostros íbamos. Atravesábamos las ortigas. En las acequias desecadas había sombra y pedernales, y, en ciertos sitios, herramientas, huellas de labradores enviados por sus madres a territorios innombrables, lejos de la virtud de los fielatos, que entonces eran habitación de los espías.

Pasaban trenes en la tarde y su tristeza permanece en mí.

BIBLIOGRAFÍA

ALONSO, Santos, Literatura leonesa actual, Valladolid, Consejería de Educación y Cultura, Junta de Castilla y León, 1986.
BOURDIEU, Pierre (1992), Las reglas del arte. Génesis y estructura del campo literario, Barcelona, Anagrama, 1995.
COLINAS, Antonio, “Antonio Gamoneda, el premio Cervantes conserva con Antonio Colinas”, El Cultural, 19 de abril de 2007.
GAMBARTE, Eduardo Mateo, El concepto de generación literaria, Madrid, Editorial Síntesis, 1996.
GAMONEDA, Antonio, “Discurso en la entrega del premio Cervantes 2006”, El País, 23 de abril de 2007.
GARCÍA JAMBRINA, Luis, La promoción poética de los 50, Madrid, Espasa, Colección Austral, 2000.
GARCIA DE LA CONCHA, Víctor, “El último cuarto de siglo en la poesía de Castilla y León”, en Víctor García de la Concha y otros, Literatura Contemporánea en Castilla y León, Valladolid, Consejería de Educación y Cultura, Junta de Castilla y León, 1986, págs. 91-110.
MULEIRO, Vicente, “La destilación del dolor”, Clarín, 1 de diciembre de 2006.
NIETO, Juan, “Antonio Gamoneda / Poeta”, La Voz de Asturias, 15 de agosto de 2004.

Antonio Gamoneda, estuvo en Atenas para su primer encuentro con el público griego el 8 de febrero de 2008, invitado por el Instituto Cervantes, el portal de poesía poema.eu y la cadena cultural Ianós. Fue presentado por Juan Vicente Piqueras y Konstantinos Paleologos.





Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2016

María Kuyumtzí: Mamá

María Kuyumtzí: Mamá


Kougioumtzi,Maria-Mana-Eikona-01

María Kuyumtzí

Mamá



En casa mandaba padre con su enérgica voz y todos le temíamos. Madre iba y venía silenciosa y algo encorvada. Su voz la dejaba salir siempre para aconsejar y nunca para dar órdenes. Padre traía amigos a casa, escuchábamos sus ensordecedoras voces y sus risas. Ella deambulaba como una sombra y se sentaba somnolienta en un rincón. Mientras éramos pequeños,  nos calentábamos en su regazo, pero cuando crecimos, hombres también nosotros no le hacíamos caso. De vez en cuando la veíamos limpiarse deprisa sus ojos llorosos y eso nos fastidiaba. Lo llamábamos sentimentalismo, cosas de mujeres. Necesitó hacer algo más de lo que hacía siempre, para que entendiéramos que gracias a su amor armonizaba nuestra vida. Una noche a eso de las doce, habíamos regresado borrachos mi hermano y yo, haciendo caso omiso a las consecuencias que tendría nuestra imprudencia. Nuestro padre nos esperaba enfadado. Nos lo había dicho hacía mucho que la puerta se cerraría a las once, pero esta vez estaba abierta de par en par y todas las luces encendidas. Al ver nuestro estado, el traje manchado por el vómito de mi hermano pequeño, nuestro aspecto ridículo, comenzó a insultarnos, a gritarnos, excitado por sus propias palabras, nos abofeteó, hasta que en cierto momento mi hermano, con osadía, le llevó la contraria, cogió las pinzas que estaban al rojo vivo en el brasero y las levantó contra él. Entonces mi madre se metió por medio y se vio con las pinzas en la cara. Su piel chirrió pero aquella ni siquiera rechistó, sino que se quedó de pie con las manos delante del cuerpo de mi hermano. Todos nos quedamos paralizados como estatuas y la indignación de mi padre se esfumó inmediatamente. A nosotros se nos pasó la borrachera. Callada aquella nos dejó, fue al fregadero, lavó su pañuelo y comenzó a humedecerse la herida. Ninguno de nosotros se acercó a ayudarla nunca la ayudábamos en nada. Nos dimos cuenta de esto de repente y bajamos la cabeza.

Bonsai-03c-GiaIstologio-04

María Kuyumtzí (Salónica, 1945). Sus cuentos han sido publicados en nu­me­ro­sas revistas literarias como Ἐντευκτήριο λέξηΠανδώραΠάροδοςΠαρέμβαση. Ha publicado las colecciones de cuentos ­γριο βελοῦδο [Terciopelo salvaje] (2009) y Γιατί κάνει τόσο κρύο στὸ δω­μά­τιό σου; [¿Por qué hace tanto frío en tu habitación?] (2011).

Traducción: Marisol Fuentes

Revisión: Κonstantinos Paleologos y Proyecto GreQuerías

Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2016

Pablo Gisbert: ΚΟΙΤΑΞΤΕ ΠΩΣ Η ΚΟΥΡΑΣΗ ΝΙΚΑΕΙ ΤΗ ΣΚΕΨΗ

Κοιτάξτε πώς η κούραση νικάει τη σκέψη 


ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Πόσες γλώσσες μιλάς;
Τρεις.
Πόσους νεκρούς έχεις δει στη ζωή σου;
Τρεις.
Πόσοι μένουν στο σπίτι σου;
Τρεις.
Πόσες φορές προσπάθησες να κόψεις το κάπνισμα;
Τρεις.
Πόσοι ήταν οι Nirvana;
Τρεις.
Πόσους δίσκους αγόρασες τα τελευταία έξι χρόνια;
Τρεις.
Πόσα πνευμόνια έχεις;
Δύο.
Ξέρεις τι κάνει η τράπεζα με τα χρήματά σου;
Όχι.
Πιστεύεις ότι τα παιδιά είναι αθώα;
Όχι.
Όταν βλέπεις έναν αστυνομικό νιώθεις ασφάλεια;
Όχι.
Πιστεύεις ότι η τιμωρία είναι ένας καλός τρόπος για μην ξανακάνει κανείς κακές πράξεις;
Όχι.
Γεννήθηκες με καισαρική;
Όχι.
Ξέρεις ποιος ήταν ο σκηνοθέτης του Όσα παίρνει ο άνεμος;
Όχι.
Θα πήγαινες να ζήσεις στο Ισραήλ;
Δεν ξέρω.
Πώς βλέπεις το μέλλον σου;
Δεν ξέρω.
Κοιτάς τον άλλον στα μάτια όταν του μιλάς;
Δεν ξέρω.
Γίνεται να ανήκεις στην άκρα αριστερά και να έχεις πολλά χρήματα;
Δεν ξέρω.
Ποια είναι η μεγαλύτερη λίμνη στον κόσμο;
Δεν ξέρω.
Ποια είναι η πιο εξαπλωμένη ανθρώπινη φυλή;
Δεν ξέρω.
Η πρωτεύουσα της Μαδαγασκάρης;
Δεν ξέρω.
            Η πρωτεύουσα της Λιθουανίας;
Δεν ξέρω.
Η πρωτεύουσα της Νέας Ζηλανδίας;
Δεν ξέρω.
Η πρωτεύουσα του Μπουτάν;
Δεν ξέρω.
Η πρωτεύουσα της Ανγκόλας;
Δεν ξέρω.
Ποιος έχει κάνει περισσότερες γραμμές στη ζωή του: ο Τζάκσον Πόλοκ  ή ο Χάιμε ντε Μαριτσαλάρ;
Δεν ξέρω.
Μια ταινία τρόμου μπορεί να υπάρξει χωρίς μουσική τρόμου;
Δεν ξέρω.
Το ότι η Λάουρα Παουζίνι, ο Νεκ ή ο Έρος Ραμαζότι τραγουδούν τα τραγούδια τους στα ισπανικά, σημαίνει ότι στοχεύουν να γίνουν διεθνές προϊόν;
Ναι.
Και το ότι η Αμάια Μοντέρο, o Ντάνι Μαρτίν και οι Αμαράλ τραγουδούν τα τραγούδια τους και στα καταλανικά, αυτό τι σημαίνει;
Δεν ξέρω.
Το ότι στην Ισπανία συνδέουν το ποδόσφαιρο με τους δεξιούς και το μπάσκετ με τους λιγάκι πιο αριστερούς, έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο Γκαρμπαχόσα, ο Ρούντι, ο Καλδερόν, ο Ναβάρο και ο Πάου Γκασόλ έχουν μούσι, ενώ ο Στόικοφ, ο Μιγιατόβιτς, ο Καμινέρο, o Κριστιάνο Ρονάλντο, ο Γκούτι ή ο Πικέ έχουν μαλλί με ζελέ;
Δεν ξέρω.
Πιστεύεις ότι μπορεί να ισχυριστεί κανείς πως η αισθητική ενός έργου τέχνης  σχετίζεται με την εξωτερική εμφάνιση του καλλιτέχνη;
Ναι.
Θεωρείς τον εσωτερισμό ένα αμφιλεγόμενο πεδίο;
Ναι.
Θεωρείς τον εσωτερισμό ως κάτι αμφιλεγόμενο, όμως σου ρίχνουν τα χαρτιά, το Ι-Τσινγκ ή διαβάζεις το ωροσκόπιο και σκέφτεσαι «ωχ, με ’πιασαν στα πράσα»;
Ναι.
Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν την τέχνη για να μιλήσουν για τη ζωή τους «όπως μπορούν», ενώ οι άντρες χρησιμοποιούν την τέχνη για να μιλήσουν για τον κόσμο «όπως μπορούν»;
Ναι.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένα καλό κούρεμα είναι μια πρώτη προσέγγιση σε μια αλλαγή ζωής;
Ναι.
Πιστεύεις στην αγάπη;
Ναι.
Πιστεύεις στην παντοτινή αγάπη;
Ναι.
Πιστεύεις στην παντοτινή αγάπη για μια ολόκληρη ζωή αλλά μοιρασμένη σε διάφορα άτομα κατά τη διάρκεια της ζωής;
            Ναι.
            Μπορείς να αγαπάς και να μισείς ένα μέρος ταυτόχρονα;
            Ναι.
            Πιστεύεις ότι ένα κατοικίδιο μπορεί να είναι αντίδοτο για τη μοναξιά;
            Ναι.
            Αληθεύει ότι στις 7 Αυγούστου του 2009, αφού είδες το σωσία του Μάικλ Τζάκσον, το σωσία του Χαλκ Χόγκαν και τη Μαρία Χεσούς με το ακορντεόν της να τρώνε μαζί χάμπουργκερ, είπες τη φράση: «Το Μπενιδόρμ είναι ό,τι πιο κοντινό στον παράδεισο»;
            Ναι.
            Θυμάσαι την ταινία Τα σαγόνια του καρχαρία κάθε φορά που κάνεις μπάνιο στη θάλασσα;
            Ναι.
            Στα πρώτα σου μεθύσια ανακάτευες ουίσκι, μπύρα, ρούμι και σαγκρία;
            Ναι.
            Προσευχήθηκες ποτέ τη νύχτα στην Παναγία να σου κάνει τα μαθήματα για την επόμενη μέρα;
            Ναι.
            Γιατί όταν κάποιος ορκίζεται, αμφιβάλλεις ακόμα περισσότερο γι’ αυτόν;
            Γιατί έτσι.
            Γιατί στο σχόλασμα τα παιδιά εκπέμπουν περισσότερη αλήθεια απ’ ότι σε οποιοδήποτε άλλο σκηνικό;
            Γιατί έτσι.
            Γιατί όλος ο κόσμος παρατάει τη γυμναστική στα 15 του για να ξεκινήσει το κάπνισμα και το ποτό;
            Γιατί έτσι.
            Γιατί ο Χριστός έκανε τρεις μέρες να αναστηθεί και όχι δύο μέρες ή ένα βράδυ;
            Γιατί έτσι.
            Γιατί λέει κάποιος σε μια σχέση «χρειαζόμαστε λίγο χρόνο χώρια» όταν εννοεί «μέσα σ’ ένα μήνα πηδάμε ό,τι κινείται»;
            Γιατί έτσι.
            Γιατί έχουμε την τάση να υπακούμε;
            Γιατί έτσι.
            Γιατί;
            Χέστα.
            Μπορείς να μου περιγράψεις το πρώτο σου φιλί;
            Χέστα.
            Τι πιστεύεις για την οικονομία της ελεύθερης αγοράς;
            Χέστα.
            Πέτρα, ψαλίδι ή χαρτί;
            Χέστα.
            Κρέας ή ψάρι;
            Χέστα.
            Ποια λέξη σου έρχεται στο μυαλό όταν θυμάσαι την τελευταία ταινία του Πέδρο Αλμοδόβαρ;
            Χέστα.
            Γιατί υπάρχουν απαίσιοι πίνακες μεγάλης οικονομικής αξίας;
            Πώς;
            Έχεις σιγοτραγουδήσει το «Im singing in the rain» μια βροχερή μέρα;
            Πώς;
            Νιώθεις σύγχρονος;
            Πώς;
            Τι σου φέρνει στο νου η εικόνα τριών ανθρώπων που συνοδεύουν έναν παράλυτο στο προσκύνημα της Παναγιάς της Λούρδης;
            Πώς;
            Υπάρχει κάτι στο παρελθόν σου για το οποίο ντρέπεσαι πολύ;
            Φυσικά.
            Έχεις σκεφτεί ποτέ να φύγεις από τη χώρα σου;
            Φυσικά.
            Τρως με την οικογένειά σου τα Χριστούγεννα;
            Φυσικά.
            Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι η υψηλή κουζίνα του Φεράν Αντριά είναι σε επίπεδο «γαστρονομικής τέχνης» μια σπέκουλα;
            Φυσικά.
            Θα σου άρεσε να αλλάξεις φύλο έστω και για λίγο;
            Φυσικά.
            Περνάς περισσότερο χρόνο μπροστά σ’ έναν υπολογιστή απ’ ότι σ’ ένα βιβλίο;
            Φυσικά.
            Σου αρέσει ο Σοπέν;
            Φυσικά.
            Θέλεις να ακούσουμε κάτι από Σοπέν;
            Φυσικά.
            Λοιπόν, βάλε μουσική.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Θα ήθελα να σε ρωτήσω μερικά πράγματα, να μου πεις την άποψή σου. Πώς θα όριζες την αγάπη μεταξύ δύο ατόμων;

Η αγάπη είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να οριστεί μόνο ως όλα τα συναισθήματα που υπάρχουν, αλλά συνυπάρχοντας: είναι αντιφατικό, συγκεχυμένο και υπερβολικό. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι όλες οι αποχρώσεις του συναισθηματικού σύμπαντος είναι εκεί μέσα, στην αγάπη. Επιπλέον, αγάπη είναι να προβάλλεσαι κατά τρόπο αγνό και σκληρό στον άλλο και, σταδιακά, να αρχίζεις να ξεχνάς τον εαυτό σου. Και εκεί είναι που αρχίζει το θεαματικό και το τραγικό της αγάπης.

Ποια είναι η γνώμη σου σχετικά με την αφηρημένη ζωγραφική και τη διακοσμητική τέχνη;

Η αφηρημένη ζωγραφική δεν υπάρχει αφού όλες οι ζωγραφικές είναι αφηρημένες· το να ζωγραφίσεις, για παράδειγμα, ένα δέντρο, σημαίνει ότι μεταφέρεις στον καμβά, με τρόπο απολύτως τεχνητό, μια εικόνα που έχεις στο μυαλό σου. Γι’ αυτό λέω ότι η αφηρημένη ζωγραφική είναι ένας απλός μηχανισμός τάνυσης των εννοιών στον οποίο έχει συνεισφέρει η αναπαραστατική τέχνη. Από την άλλη, συν τω χρόνω, έχει διαπιστωθεί πως ο πολίτης-θεατής, που αποτελεί συστατικό στοιχείο της τέχνης, προσλαμβάνει την αφηρημένη ζωγραφική απλώς ως «μ’ αρέσει πολύ αυτός ο μπλε πίνακας γιατί πάει με τις κουρτίνες μου». Αλλά το πιο ενδιαφέρον είναι ότι σήμερα η αφαίρεση θέτει υπό αμφισβήτηση την ύπαρξη της αλήθειας της μορφής με τον πιο επικίνδυνο τρόπο. Εξηγούμαι: ένα δέντρο ζωγραφισμένο σε κάποιον πίνακα είναι τελικά πολύ πιο οικείο από έναν ολόλευκο καμβά με μια μαύρη γραμμή, αν και, όπως προείπα, είναι και τα δύο το ίδιο αφηρημένα. Αλλά το ζωγραφισμένο δέντρο είναι τελικά πιο οικείο και ταυτόχρονα πιο επικίνδυνο για τον εγκέφαλο ο οποίος πιστεύει πως αυτό το ζωγραφισμένο δέντρο είναι πιο αληθινό από τη μαύρη γραμμή.

Υπάρχει κάτι που να σου φαίνεται ακόμα εξωτικό;

Κοίτα, τις προάλλες βρέθηκα σ’ ένα τραπέζι με άτομα που δεν γνώριζα και αρχίσαμε να μιλάμε για τις καταβολές και την καταγωγή του καθενός. Και ένας τύπος πολύ συμπαθητικός μάς είπε πως η μητέρα του ήταν Γαλλίδα από την Προβάνς, γιατί στη Γαλλία τα πάντα είναι «προβάνς» εκτός από το Παρίσι. Και μας είπε ότι ο πατέρας του ήταν Καταλανός από το Πορτμπόου και ότι είχε ένα φορτηγό αυτοκίνητο και πηγαινέλα με τα εμπορεύματα γνωρίστηκαν και ερωτεύτηκαν. Και μετά μια πολύ όμορφη κοπέλα μάς είπε ότι ο πατέρας της ήταν από τη Μούρθια και έψαχνε δουλειά, και η μητέρα της ήταν από τη Ριόχα και είχε δουλειά να δώσει. Και μια άλλη κοπέλα, πιο λιγομίλητη αλλά πολύ ευχάριστη, μας είπε πως ο πατέρας της και η μητέρα της γνωρίστηκαν γιατί η μητέρα της ήταν από τη Μάλαγα και πήγε να εργαστεί σ’ ένα τεράστιο αγρόκτημα στο Μπαρακάλδο, στα τέλη της δεκαετίας του ’60, και τελικά παντρεύτηκε μ’ έναν από τους γιους του αφεντικού στο Μπαρακάλδο.
            Και όταν ήρθε η σειρά μου να πω από πού ήμουν εγώ, συνειδητοποίησα ένα πράγμα: όλα μα όλα τα άτομα στο τραπέζι είχαν έρθει στον κόσμο από γονείς σε κοντραπούντο· από πατεράδες ή μανάδες που κατέφθαναν σ’ έναν τόπο που δεν ήταν ο δικός τους, σ’ έναν τόπο προσωρινό τον οποίο ήλπιζαν να εγκαταλείψουν το συντομότερο προκειμένου να επιστρέψουν στον τόπο καταγωγής τους. Αλλά τότε συμβαίνει αυτό που είναι γνωστό ως «ερωτεύομαι τρελά έναν ντόπιο». Και αυτά τα άτομα που ερωτεύτηκαν μια μέρα σ’ έναν τόπο προσωρινό και που σκόπευαν αρχικά να αφήσουν το συντομότερο αυτόν τον προσωρινό τόπο, αυτά τα άτομα, αντίθετα με όσα σκόπευαν να κάνουν αρχικά, αποφασίζουν να μείνουν και να κάνουν να γεννηθεί κάποιο άλλο άτομο σε εκείνο τον προσωρινό τόπο. Και τότε αυτό το άλλο άτομο που γεννιέται, ύστερα από 30 χρόνια, καθώς τρώει με αγνώστους, λέει: «Εγώ γεννήθηκα στο τάδε μέρος, αλλά ο πατέρας μου είναι από εκεί και η μητέρα μου από εκεί. Και στις διακοπές πηγαίναμε να δούμε τους παππούδες στο τάδε μέρος και τους άλλους παππούδες στο δείνα». Και τότε, τρώγοντας στο τραπέζι με τους αγνώστους, παιδιά ο καθένας και η καθεμία του πατέρα του και της μητέρας του, κοιτάζω και σκέφτομαι ότι η απόσταση ανάμεσα στο σπίτι που γεννήθηκε ο πατέρας μου και το σπίτι που γεννήθηκε η μητέρα μου είναι μόλις 10 λεπτά ή 5 στενά. 10 λεπτά ή 5 στενά, εξαρτάται πώς θέλει να το δει ο καθένας.
Και επειδή μ’ έχεις ρωτήσει αν υπάρχει κάτι που να μου φαίνεται ακόμα εξωτικό, σου εξομολογούμαι ότι εκείνη τη βραδιά εγώ ήμουν ό,τι πιο εξωτικό υπήρχε στο τραπέζι.

Και τώρα μπορείς να μου κάνεις μια εξομολόγηση;

Ναι. Σήμερα είναι πολύ πιο ελκυστικό, είναι πολύ πιο πρωτότυπο, πολύ πιο διασκεδαστικό, πιο παράτολμο, πιο αυθεντικό να περάσεις τη νύχτα στην πόλη σου με μια πολύ προικισμένη τρανσέξουαλ από το να πας ένα ταξίδι για τρεις μήνες στην Ινδία, να περπατήσεις στο Σινικό Τείχος, να κολυμπήσεις στις παραλίες της Καραϊβικής, να πετάξεις πάνω από την Παταγονία, να ταξιδέψεις με βανάκι στο Μαρόκο ή να νοικιάσεις ένα θαλάσσιο ποδήλατο στην Κροατία. Σήμερα είναι πολύ πιο ελκυστικό, είναι πολύ πιο πρωτότυπο, πιο παράτολμο και, πάνω απ’ όλα, πιο αυθεντικό να περάσεις τη νύχτα στην πόλη σου με μια πολύ προικισμένη τρανσέξουαλ από το να γυρίσεις τον κόσμο για να αποκτήσεις φωτογραφικές εμπειρίες σε χώρες κυριολεκτικά κατεστραμμένες.

 Πολύ καλά. Και μπορείς να μου πεις ένα χαρακτηριστικό της Ισπανίας;

Ναι. Ο φασισμός στη Γερμανία, ο Εθνικοσοσιαλισμός του Χίτλερ, κράτησε από το 1933 ως το 1945. Κράτησε 12 χρόνια. Ο φασισμός στην Ιταλία, το Εθνικό Φασιστικό Κόμμα του Μπενίτο Μουσολίνι, κράτησε από το 1922 ως το 1943. Κράτησε 21 χρόνια. Ο φασισμός στη Ρουμανία με τη Σιδηρά Φρουρά του Αντονέσκου κράτησε από το 1940 ως το 1945. Κράτησε 5 χρόνια. Ο φασισμός στη Βουλγαρία του βασιλιά Μπόρις του Τρίτου αυτοπροσώπως, με τον πρωθυπουργό και στρατιωτικό Γκεόργκι Κιοσεϊβάνωφ, κράτησε από το 1935 ως το 1944. Κράτησε 9 χρόνια. Στη Σλοβακία, από το 1939 ως το 1944, για 5 χρόνια, επέβαλαν το φασισμό ο καθολικός ιερέας Γιόζεφ Τίσο και ο Αντρέι Χλίνκα του κόμματος Εθνικής Ενότητας. Η Σουηδία, η Ιρλανδία και η Ελβετία δεν είχαν φασιστικά καθεστώτα και έμειναν ουδέτερες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ούτε η Αγγλία είχε ποτέ μια δικτατορία καθαρά φασιστική στην Κυβέρνηση. Στο Βέλγιο, ο φιλο-ναζιστικός ρεξισμός κράτησε όσο κράτησε η συνεργασία με τους Γερμανούς στον πόλεμο, από το 1940 ως το 1945. Κράτησε 5 χρόνια. Στην Ολλανδία, το Εθνικό Σοσιαλιστικό Κίνημα των Κάτω Χωρών, έτσι λεγόταν το φασιστικό κόμμα, κράτησε όσο κράτησε η συνεργασία με τους ναζί από το 1940 ως το 1945. Κράτησε 5 χρόνια. Η Φινλανδία, η Δανία, η Εσθονία, η Λετονία και η Πολωνία δεν είχαν κυβερνήσεις καθαρά φασιστικές πριν από τον πόλεμο.
Ο φασισμός στην Ελλάδα, με τον στρατηγό Ιωάννη Μεταξά και τον Τρίτο Ελληνικό Πολιτισμό, κράτησε από το 1936 ως το 1941. Κράτησε 5 χρόνια. Ο φασισμός στην Ουγγαρία με τον Φέρεντς Σάλασι και το κόμμα του, τα Σταυρωτά Βέλη, κράτησε από το 1944 ως το 1945. Κράτησε μόλις 1 χρόνο. Ήταν σαν μια μικρούλα δοκιμή φασισμού. Η Νορβηγία και η Γαλλία όπως η Ολλανδία και το Βέλγιο, εξαιτίας της ναζιστικής κατοχής είχαν φασιστικές κυβερνήσεις που συνεργάστηκαν με τους ναζί. Φασιστικές κυβερνήσεις πενταετίας. Ένα γευσιγνωστικό μενού, για να δουν αν τους ενδιέφερε. Έρχεται ένας μάρτυρας του Ιεχωβά στο σπίτι σου, σου κάνει ένα μικρό κήρυγμα περί Θεού, σου μιλάει γι’ αυτό που θέλει να σου πουλήσει και γυρίζει σπίτι του ήρεμος, κι εσύ δεν έχεις αγοράσει απ’ αυτόν απολύτως τίποτα. Έτσι και οι φασίστες στην Ευρώπη, σου θρονιάζονται σε μια χώρα για 5 χρόνια, σε πρήζουν με τα δικά τους κι ύστερα, αν δεν ενδιαφέρεσαι, τους πετάς από το σπίτι σου.
Λοιπόν, γιατί σου τα λέω όλα αυτά; Προς τι όλη αυτή η ιστορία με τις χώρες και τις ημερομηνίες; Για να δω αν το πιάνεις. Κανείς δεν επιζεί από ένα καρκίνο επί 40 χρόνια. Κανένας. Μετά από 40 χρόνια με καρκίνο, αν επιζήσει κανείς, ζει άσχημα. Κι αυτό το ξέρουν μέχρι και οι πέτρες, όπως έλεγε η γιαγιά μου. Ο δικός μας, ο δικός μας φασισμός, κράτησε 40 χρόνια. Ο φασισμός στην Ισπανία κράτησε 40 χρόνια. Ούτε 5 χρόνια, ούτε 12 χρόνια. Δεν ήταν μια μπυρίτσα και ένα σάντουιτς για πρόχειρο φαγητό. Ήταν πλήρες γεύμα… φακές με τσορίθο για πρώτο πιάτο, μοσχάρι και πατάτες μέσα στο λάδι για δεύτερο πιάτο, κι άφθονη σαλάτα, και κρασί με γκαζόζα, και χαμόν και ελβετικά τυριά, και καλό ψωμί, και κρέμα καταλάνα, και νερό για να μην λιγώνεσαι, και καφές με baileys, και χαρτιά ή ντόμινο μετά το φαγητό, και λικέρ, κι άλλος καφές, και δύο σοκολατάκια με ποτό από αυτά τα ξινούτσικα, κι ένα τζιν τόνικ, κι άλλο τζιν τόνικ λίγο πιο δυνατό. Ο δικός μας φασισμός, ο ισπανικός, ήταν ένα γεύμα από εκείνα που αφού έχεις περάσει πέντε ώρες τρώγοντας, πίνοντας και συζητώντας, πας σπίτι σου καλό απόγευμα, σχεδόν βράδυ για να κοιμηθείς γιατί δεν καταλαβαίνεις τι σου γίνεται. Για να δω αν το πιάνεις. 40 χρόνια χριστιανικής εκπαίδευσης, με στρατιωτικούς στους δρόμους, με απογοητευμένες γυναίκες, με την άγνοια να κυριαρχεί, με έναν καθολικισμό ξεθυμασμένο. 40 χρόνια. Και το γράφω με αριθμούς για να φαίνεται περισσότερο.
Είναι ξεκάθαρο ότι κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για όλα αυτά, αλλά επίσης είναι ξεκάθαρο ότι όλα αυτά μας έχουν στιγματίσει. Έτσι, αποδεχόμενοι ότι προερχόμαστε από έναν υπερ-καρκίνο 40 ετών, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τη σύγχρονη μεταδικτατορική ισπανική πολιτική μας κατάσταση και έτσι, λέω, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα την καταστροφική, ολέθρια και μοιραία εκατόμβη της μετά-Φράνκο εποχής στην οποία είμαστε βυθισμένοι, και τις άμεσες συνέπειές της και έτσι να μπορέσουμε, κάποια μέρα, να ξεκινήσουμε από την αρχή.
            Οι Καταλανοί θεωρούν τους εαυτούς τους ανώτερους όλων. Οι Βάσκοι κρύβονται πίσω από βουνά και μπαλακλάβες. Οι Βαλενθιάνοι είναι ό,τι πιο ακραίο έχει δει ποτέ κανείς. Οι κάτοικοι των Καναρίων νήσων είναι πρώην Αφρικανοί. Οι Μαδριλένοι έπαψαν να υπάρχουν εδώ και χρόνια. Οι Γαλικιανοί δεν ξέρουν από πού τους έρχονται οι μπόρες. Κανείς δεν ξέρει να τοποθετήσει τη Λα Ριόχα στο χάρτη. Στην Αστούριας και την Καντάμπρια ζουν όπως προ Χριστού. Οι κάτοικοι της Μαγιόρκα μιλάνε σαν να είναι όλη τη μέρα μπουκωμένοι με γλυκά. Η Αραγονία είναι η έρημος που χωρίζει τη Μαδρίτη από τη Βαρκελώνη. Ξέρει κανείς τι πάει να πει Καστίγια-Λεόν και τι Καστίγια Λα Μάντσα; Είναι ντροπή να πεις ότι είσαι από την Εξτρεμαδούρα ή τη Μούρθια. Οι Ανδαλουσιανοί… κοίτα… άσ’ τους εκεί κάτω και ίσως καταλάβουν κάτι. Αλλά… πώς να μην είμαστε όλοι λίγο τρελοί μετά από 40 χρόνια άσπρο - μαύρο;
           
Τι σου έρχεται στο μυαλό με τη λέξη Λονδίνο;

Δεν ξέρω κανέναν που να έχει πάει να ζήσει κάποιο διάστημα στο Λονδίνο από χαρά.
Κανέναν.
Το Λονδίνο είναι ένας κάδος αποτυχιών.
London calling.
Αυτός που έχασε κάποιον δικό του πάει στο Λονδίνο.
Αυτός που δεν βρίσκει δουλειά εδώ πάει στο Λονδίνο.
Αυτός που τον παράτησε ο σύντροφός του πάει στο Λονδίνο.
Αυτός που είναι άχρηστος και ο πατέρας του δεν ξέρει τι να τον κάνει πάει στο Λονδίνο.
Αυτός που απλώς έχει κάποιες αποταμιεύσεις και βαριέται, πάει για μια περίοδο στο Λονδίνο.
London calling.
Όλα αυτά τα προπλάσματα αποτυχίας ταξιδεύουν στο Λονδίνο για να ψηθούν και να μετατραπούν σε ολοκληρωμένα γλυπτά αποτυχίας.
Γιατί το να πας στο Λονδίνο ισοδυναμεί με την αποτυχία.
Και κανείς δεν ξεφεύγει ζωντανός από αυτό τον κανόνα.
Κανένας.
Κυρίως γιατί οι Άγγλοι είναι αυτοί που ασκούν τον πιο κτηνώδη προστατευτισμό του κόσμου.
Κανείς μελαχρινός και με όρεξη για ζωή δεν θα καταφέρει τίποτα παραπάνω στο Λονδίνο από το να περπατήσει πολύ, να κρυώσει, να πιει ακριβά, να κοιμηθεί άσχημα και να φάει χειρότερα.
London calling.
Το κάλεσμα του Λονδίνου.
Και όσοι το έχουν ζήσει και το ξέρουν, δεν αργούν να φτιάξουν βαλίτσες, να επιστρέψουν σπίτι τους, να δουλέψουν πέντε μήνες σε μια καφετέρια-παγωτατζίδικο κατά τη θερινή περίοδο και μετά να δοκιμάσουν την τύχη τους στο Βερολίνο, που μετατρέπεται σε Λονδίνο αλλά του 21ου αιώνα.
Πρώτα ήταν το Παρίσι, μετά το Λονδίνο και τώρα το Βερολίνο.
Και πάει λέγοντας.
Λονδίνο calling.
Βερολίνο calling.

Και τώρα μπορείς να μου μιλήσεις για κάτι που να μην έχει καμία σχέση με όσα έχεις πει;

Φυσικά. Θα σου μιλήσω για την αρχαιολογία. Η αρχαιολογία είναι σημαντική γιατί μελετάει τον υλικό πολιτισμό κοινωνιών που έχουν εξαφανιστεί. Η αρχαιολογία είναι σημαντική γιατί ανακαλύπτει πώς ζούσε ο κόσμος παλιά, πολύ παλιά. Η αρχαιολογία είναι σημαντική γιατί χάρη σ’ αυτή γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι με αξιώματα ζούσαν πάντα σε σπίτια πιο μεγάλα από τον υπόλοιπο κόσμο, ότι οι θεοί δεν ήταν πάντα φτιαγμένοι κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του ανθρώπου, ότι στην αρχαιότητα οι γυναίκες φανέρωναν το στήθος τους χωρίς καμία αιδώ, ότι στα παιδιά πάντα άρεσε να έχουν παιχνίδια και στους ενήλικες κοσμήματα. Ακόμη η αρχαιολογία ανακαλύπτει ότι ο ευκατάστατος κόσμος ξόδευε πάρα πολλά χρήματα για τους νεκρούς του και οι υπόλοιποι όσα  μπορούσαν. Εν κατακλείδι, η αρχαιολογία χρησιμεύει για να δούμε ότι οι έγνοιες είναι πάντα οι ίδιες.
Και κάτι ακόμα, η αρχαιολογία είναι σημαντική γιατί βοηθάει στο πηγαινέλα των τουριστών σε ορισμένες χώρες οι οποίες αν δεν συνέβαινε αυτό, δεν ξέρω πώς θα τα έβγαζαν πέρα.

Εντάξει. Και τι θα μπορούσες να μου πεις για τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην ιδέα της «οικογένειας» και την ιδέα του «άλμπουμ με χαρτάκια»;

Tο έχω σκεφτεί πολλές φορές και, πράγματι, υπάρχει μια σχέση. Η οικογενειακή τραγωδία είναι ένα επαναλαμβανόμενο χαρτάκι σ’ ένα «άλμπουμ με χαρτάκια». Η οικογένεια είναι, σε μικρογραφία, η αναπαράσταση της καταστροφής του κόσμου. Σε όλες τις οικογένειες επαναλαμβάνονται πάντα οι ίδιες τραγωδίες. Και αυτός είναι ένας ισχυρισμός που ήδη έχει συζητηθεί  πολλές φορές και το πιο εκπληκτικό είναι ότι το ξέρει όλος ο κόσμος. Αλλά δώσ’ του πάλι από την αρχή,  επαναλαμβανόμαστε όπως τα «χαρτάκια». Θα σου πω όλα τα «χαρτάκια» που  συμπληρώνουν το άλμπουμ. Η συλλογή από χαρτάκια:
Χαρτάκι νούμερο 1: σε όλες τις οικογένειες υπάρχει μια αυτοκτονία.
            Χαρτάκι νούμερο 2: σε όλες τις οικογένειες υπάρχουν δύο περιπτώσεις καρκίνου.
            Χαρτάκι νούμερο 3: σε όλες τις οικογένειες υπάρχει μια σεξουαλική κακοποίηση.
            Χαρτάκι νούμερο 4: σε όλες τις οικογένειες υπάρχουν δύο με τρεις περιπτώσεις προβλημάτων με αλκοόλ.
            Χαρτάκι νούμερο 5: σε όλες τις οικογένειες υπήρξε, και το κρύβουν, μια περίπτωση οικογενειακής βίας.
            Χαρτάκι νούμερο 6: σε όλες τις οικογένειες υπάρχει κάποιος που σπαταλάει χρήματα σε πουτάνες.
            Χαρτάκι νούμερο 7: σε όλες τις οικογένειες υπάρχει ένας ομοφυλόφιλος  που δεν εκδηλώνεται.
            Χαρτάκι νούμερο 8: σε όλες τις οικογένειες υπάρχουν πράγματα που είναι καλύτερο να μην μαθευτούν ποτέ.
            Και όλα αυτά, όλα αυτά δημιουργούν μια φανταστική τοιχογραφία. Είναι πιθανό να έχεις κάποια απ’ αυτά τα χαρτάκια. Αλλά επίσης είναι πιθανό να έχεις κάποια απ’ αυτά διπλά και τριπλά και να ψάχνεις κάποιον για να τα ανταλλάξεις. Είναι πιθανό εδώ και λίγο καιρό να έχεις αρχίσει να μαζεύεις χαρτάκια για το άλμπουμ. Είναι πιθανό εδώ και λίγο καιρό να ξέρεις ότι σου έχει δοθεί ένα άλμπουμ και ότι κάθε οικογένεια συμπληρώνει ένα τέτοιο άλμπουμ με χαρτάκια. Είναι πιθανό να έχεις ήδη συμπληρώσει ολόκληρο το άλμπουμ. Όταν κάποιος έχει συμπληρώσει ολόκληρο το άλμπουμ έχει ήδη κερδίσει το παιχνίδι. Έχει κερδίσει το παιχνίδι.

     Μπορείς να μου πεις κάτι για την ευτυχία;
     Μπορείς να μου διηγηθείς κάτι που να έχει σχέση με το μίσος;
     Μπορείς να μου πεις κάτι που να έχει σχέση με τα βουνά;

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

Ξαφνικά, ανακαλύπτει κάποιος στα 14 του ότι μια μέρα είναι κουρασμένος και δεν θέλει να βγει από το σπίτι. Εκείνη η μέρα, η μέρα που κάποιος ανακαλύπτει ότι δεν θέλει να βγει από το σπίτι επειδή δεν έχει όρεξη, ακόμα κι αν εκείνη τη στιγμή δεν το ξέρει, εκείνη η μέρα είναι το τέλος της παιδικής του ηλικίας. Από εκείνη τη μέρα η οποία έρχεται αιφνιδιαστικά, συνειδητοποιεί  κανείς ότι είναι ζωντανός· και με αυτήν την ίδια ιδέα ότι είναι ζωντανός του έρχεται η ιδέα ότι πρόκειται να πεθάνει. Και στα 14, αρχίζοντας από εκείνη την κουρασμένη και φαινομενικά αθώα μέρα, σιγά σιγά εμφανίζονται κι άλλες κουρασμένες μέρες, και στα 18 κι άλλες κουρασμένες μέρες, και στα 25 κι άλλες κουρασμένες μέρες, και στα 40 κι άλλες κουρασμένες μέρες. Και τελικά αυτές οι μέρες της κούρασης εμφανίζονται κάθε βδομάδα σαν τη μούχλα σε φαγητό ξεχασμένο στο ψυγείο και το καλύπτουν όλο και στην ουσία κάνουν ολόκληρη τη βδομάδα να σαπίσει. Αυτή η κούραση είναι η πιο μεγάλη ήττα που μπορεί να συμβεί σε ανθρώπους σαν και μένα στους οποίους, θεωρητικά και κατά τα φαινόμενα, τα πράγματα τους πάνε καλά. Και δεν εννοώ με όλα αυτά ότι η εμφάνιση της κούρασης μπορεί να αποφευχθεί. Εννοώ ότι μπορεί κάποιος να το αντιληφθεί εγκαίρως και ίσως έτσι να αμυνθεί λίγο καλύτερα. Κι αυτό που μια μέρα εμφανίστηκε ξαφνικά στο κεφάλι ενός παιδιού 14 χρόνων, το οποίο δεν ήξερε να εξηγήσει το γιατί εκείνη τη μέρα δεν είχε όρεξη να βγει από το σπίτι, να μην μετατραπεί σε διαρκή θάνατο εν ζωή ενός κουρασμένου ανθρώπου.
Λοιπόν, αυτό που θέλω να σου πω κατά βάθος με όλες αυτές τις ιδέες, με το Λονδίνο, τα χαρτάκια, την αγάπη, τις οικογένειες, την αφηρημένη ζωγραφική, τα ταξίδια και τα υπόλοιπα πράγματα για τα οποία σου μίλησα, αυτό που θέλω να σου πω είναι πως, ακόμα και αν φαίνονται τυχαίες, ακόμα και αν μοιάζει να έχουν ειπωθεί χωρίς πολλή σκέψη, ακόμα και αν προκαλούν λίγο γέλιο, ταυτόχρονα πονάνε πολύ. Γιατί η κούραση πληρώνεται με λάθη. Γιατί όπως πολλοί από τους θανάτους σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα είναι απλώς απροσεξίες που προκαλούνται από την κούραση του οδηγού, με τον ίδιο τρόπο, λέω, ότι πολλά από τα λάθη, πολλές λάθος επιλογές, προκαλούνται από την κούραση με την οποία τα χρόνια επιβαρύνουν το ρυθμό της ζωής, μετατρέποντας σταδιακά τα πάντα σ’ ένα σωρό από σκατά.

Μπορούμε να θεωρήσουμε την προσέγγιση ως ολοκληρωμένη;          




Το έργο Observen cómo el cansancio derrota al pensamiento γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου του 2011 στη La Porta της Βαρκελώνης από την Τάνια Μπεγελέρ, τον Σαβιέρ Μας, τον Αντρέου Μαρτίνεθ, τον Πάμπλο Χισμπέρτ και την κότα Πίνα, όμως ανέβηκε τελικά στη Μαδρίτη στο πλαίσιο του φεστιβάλ SISMO στις 8 Οκτωβρίου του 2011. Συμμετείχαν οι: Τσάλο Τολόθα–Φερνάντεθ, Θέλσο Χιμένεθ, Γκουθμάν Σάντσεθ, Κάρλος Ναβίο, Ρούφο Πλατέρο, Πάμπλο Χισμπέρτ, Τάνια Μπεγελέρ και η Μπάντα  «Η Αλεγρία του Μόστολες».

Μπορείτε να παρακολουθήσετε το ανέβασμα του έργου στο Museo de Arte Contemporáneo (MUSAC) της Λεόν στις 11 Απριλίου του 2015 στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://vimeo.com/126359771

Ο  Pablo Gisbert γεννήθηκε στο Οντινιέντ της Βαλένθια το 1982. Το 2010, στη Βαρκελώνη, ιδρύει, μαζί με την Τάνια Μπεγελέρ τη θεατρική ομάδα El Conde de Torrefiel [Ο Κόμης του Τορεφιέλ], ένα πρότζεκτ θεάτρου και ζωής που συνδυάζει τις πλαστικές τέχνες με τη σύγχρονη λογοτεχνία.

Η συλλογική μετάφραση του Κοιτάξτε πώς η κούραση νικάει τη σκέψη του Πάμπλο Χισμπέρτ είναι προϊόν συλλογικής μετάφρασης. Μετέφρασαν οι Ελένη Βότση, Αναστασία Γιαλαντζή, Μαρία Ζαγγίλη, Εύη Κύρλεση, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Σοφία Φερτάκη.