Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2024

21 aforismos de Miguel Cobo Rosa / 21 αφορισμοί του Μιγκέλ Κόμπο Ρόσα

  

Miguel Cobo Rosa (Torreperogil, Jaén, 1949), maestro de profesión, ha ejercido su labor docente en diversos colegios de la provincia de Jaén y en Córdoba desde 1976, hasta su jubilación en 2010. Desde muy joven ha cultivado la poesía de forma autodidacta, simultaneándola con la enseñanza. Casi toda su producción está publicada en su blog Riografía. Ha publicado en formato ebook su libro de poemas Manual de insomnios (Libros al Albur, Sevilla, 2015). Estos aforismos pertenecen a su libro Tautogramas, publicado por Libros al Albur, Sevilla, 2018.

 

Ο Μιγκέλ Κόμπο Ρόσα [Miguel Cobo Rosa] (Τορεπεροχίλ, Χαέν, 1949), δάσκαλος στο επάγγελμα, δίδαξε σε διάφορα σχολεία στις περιφέρειες της Χαέν και της Κόρδοβας από το 1976, μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 2010. Από πολύ νεαρή ηλικία καταπιάστηκε με την ποίηση, ως αυτοδίδακτος, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με τη διδασκαλία. Σχεδόν όλη η ποιητική παραγωγή του έχει δημοσιευτεί στο blog του Riografía. Έχει εκδώσει σε μορφή ebook την ποιητική συλλογή Manual de insomnios (Libros al Albur, Σεβίλλη, 2015). Οι παρόντες αφορισμοί ανήκουν στο βιβλίο του Tautogramas (Libros al Albur, Σεβίλλη, 2018).

 

*

 

No confundas el tic tac del reloj con latidos: el tiempo no tiene corazón.

Μην μπερδεύεις το τικ τακ του ρολογιού με τους χτύπους της καρδιάς: ο χρόνος είναι άκαρδος.

 

*

 

La leña del árbol caído arde mal. No debe utilizarse en las incineraciones.

Τα ξύλα του πεσμένου δέντρου δεν καίγονται όμορφα. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται στις αποτεφρώσεις.

 

*

 

El traje de la vida nunca se ajusta a nuestras medidas.

Το κοστούμι της ζωής δεν ταιριάζει ποτέ στα μέτρα μας.

 

*

 

Como humanos, tropezamos más de una vez en la misma piedra; pero siempre hay alguien cambiándola de sitio.

Ως άνθρωποι, σκοντάφτουμε ξανά και ξανά στην ίδια πέτρα· αλλά πάντα υπάρχει κάποιος που της αλλάζει θέση.

 

*

 

Cuando me constituyo en mi abogado defensor, pierdo el juicio.

Όταν γίνομαι συνήγορος υπεράσπισης του εαυτού μου, το χάνω.

 

*

 

Oxímoron profiláctico: Por higiene mental, hay que evitar el lavado de cerebro.

Οξύμωρο προφύλαξης: Για λόγους διανοητικής υγιεινής πρέπει να αποφεύγεται η πλύση εγκεφάλου.

 

*

 

Cuando abrazamos una causa con demasiada fuerza, corremos el riesgo de asfixiarla.

Όταν αγκαλιάζουμε μια ιδέα με υπερβολική δύναμη, διατρέχουμε τον κίνδυνο να την πνίξουμε.

 

*

 

Me pierdo sin salir de mí.

Χάνομαι χωρίς να βγαίνω από εμένα.

 

*

 

He sabido ganarme también vuestro silencio.

Κατάφερα να κερδίσω και τη σιωπή σας.

 

*

 

Si de súbito resplandeciera la verdad, nos quedaríamos ciegos.

Αν ξάφνου έλαμπε η αλήθεια, θα τυφλωνόμαστε.

 

*

 

En todo viaje interior hay un extravío.

Σε κάθε εσωτερικό ταξίδι υπάρχει απώλεια.

 

*

 

Ninguna vida, en su insoportable levedad, resiste el peso de toda la verdad.

Καμιά ζωή, στην αβάσταχτη ελαφρότητά της, δεν αντέχει το βάρος όλης της αλήθειας.

 

*

 

Con la leña de la poda hice el fuego del poema.

Με τα ξύλα από το κλάδεμα έφτιαξα τη φωτιά του ποιήματος.

 

*

 

¿Vacío o plenitud?  Tras cualquier elección, siempre te quedará un vacío.

Κενό ή πληρότητα; Ό,τι και να διαλέξεις, πάντα θα μένεις μ’ ένα κενό.

 

*

 

La frágil planta de la ilusión la sostiene el quebradizo tallo de la decepción.

Το λεπτεπίλεπτο φυτό της προσδοκίας το στηρίζει ο εύθρυπτος βλαστός της απογοήτευσης.

 

*

 

Traza un arco de luz mi pensamiento y te lanza una flecha: la palabra.

Σχεδιάζει ένα φωτεινό τόξο η σκέψη μου και σου ρίχνει ένα βέλος: τη λέξη.

 

*

 

La verdad es una planta que se aclimata mejor en el terreno del conocimiento que en el de las creencias.

Η αλήθεια είναι φυτό που εγκλιματίζεται καλύτερα στο έδαφος της γνώσης παρά σ’ εκείνο των πεποιθήσεων.

 

*

 

Hay que desbrozar la verdad de sus punzantes espinas de mentira.

Πρέπει να καθαρίζεται η αλήθεια από τα ψεύτικα αιχμηρά της αγκάθια.

 

*

 

Escucha bien cuanto te habla en el mundo sin palabras.

Άκου καλά όσα στον κόσμο σού μιλούν δίχως λόγια.

 

*

 

La belleza está en el interior… de quien mira.

Η ομορφιά βρίσκεται στο εσωτερικό… εκείνου που κοιτάζει.

 

*

 

Cada vez que las agujas del reloj traspasan la marca de la medianoche, tengo la sensación de que alguien ha perdido un zapato.

Κάθε φορά που οι δείκτες του ρολογιού περνούν τα μεσάνυχτα, έχω την αίσθηση ότι κάποιος χάνει ένα παπούτσι.

 

 

H συλλογική απόδοση στα ελληνικά των αφορισμών του Miguel Cobo Rosa είναι προϊόν εργαστηρίου μετάφρασης που οργάνωσαν και συντόνισαν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και ο Eduardo Lucena τον Δεκέμβριο του 2024. Συμμετείχαν οι: Νεφέλη Εμμανουέλα Βολιώτη, Πάνος Γεράκης, Χριστίνα Δημητρίου, Λαμπρίνα Ιωάννου, Μαρία Κολεύρη, Ματίνα Μπίλλια, Χρυσούλα Ξένου, Μυρσίνη Πάρσαλη, Γεωργία Πατινιώτη, Γιώτα Ρόμπολα, Τζίνα Ρουμπέα, Βάσω Χρηστάκου.

Τετάρτη 25 Δεκεμβρίου 2024

Βιβλιοκριτική του Κώστα Αθανασίου για το Ένας έρωτας έξω απ’ το χρόνο. Η ζωή μου με τον Λουίς Σεπούλβεδα της Carmen Yáñez

 Κώστας Αθανασίου   |

22 Δεκεμβρίου, 2024

Μιλώντας για τη Χιλή, την εξορία, τον Σεπούλβεδα

 

 

Κάρμεν Γιάνιες, Ένας έρωτας έξω απ’ το χρόνο. Η ζωή μου με τον Λουίς Σεπούλβεδα, μετάφραση: Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδόσεις opera, 2024

 

«Η αγάπη μου είναι φτιαγμένη από ρετάλια / λίγο από δω, λίγο από κει. / Από πολέμους δίχως τέλος, / από ανακωχές, από χώρους / με θρυμματισμένους καθρέφτες», γράφει σε ένα ποίημά της (μτφ. Νίνα Αγγελίδου, εκδ. opera, 2011) η χιλιανή ποιήτρια Κάρμεν Γιάνιες, η οποία πολλά χρόνια της ζωής της τα πέρασε μαζί με τον Λουίς Σεπούλβεδα. Πόλεμοι δίχως τέλος και ανακωχές, δρόμοι που χώριζαν και συναντιούνταν, αποσπάσματα, σκόρπιες αφηγήσεις – κάπως έτσι χτίζεται το βιβλίο της Γιάνιες που αναπλάθει μέσα από θραυσματικές ιστορίες (διάσπαρτες από ποιήματα και των δύο, ποιήματα της Γιάνιες και άλλα που βρέθηκαν στα χαρτιά του Σεπούλβεδα) ακριβώς την ιστορία αυτής της ταραγμένης σχέσης που έζησε μαζί με τον «Λούτσο της», τον Λουίς Σεπούλβεδα. Μια σχέση που διακόπηκε βίαια από τη δικτατορία του Πινοτσέτ και τον εφιάλτη που ακολούθησε (συλλήψεις, βασανιστήρια, εξορία). Όταν η Γιάνιες συνελήφθη, πέρασε από το διαβόητο κολαστήριο της Βίγια Γκριμάλντι. Αργότερα, το 1981, με τη βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών φεύγει από τη Χιλή («είχα πολύ καιρό να μάθω τι κάνει ο Λούτσο […] αργότερα έμαθα από τρίτους ότι είχε διαφύγει στην Αργεντινή, κι από κει είχε περάσει στη Βολιβία, το Περού, το Εκουαδόρ, τη Νικαράγουα, για να τελειώσει την περιπλάνησή του στη Γερμανία», λέει για εκείνη την εποχή). Φτάνει στη Σουηδία και σιγά σιγά θα έρθουν πάλι σε επαφή με τον Σεπούλβεδα, δειλά στην αρχή, για να συνεχίσουν κατόπιν, μετά από πάνω από 20 χρόνια, την κοινή τους ζωή μέχρι τον θάνατο του Σεπούλβεδα, το 2020.

Ωστόσο, γύρω από τον άξονα της σχέσης τους με τον Σεπούλβεδα, η Γιάνιες απλώνει την αφήγησή της σε πολλά άλλα θέματα που δίνουν στο βιβλίο της το ειδικό βάρος μιας μαρτυρίας πολλαπλής, πάντα λογοτεχνικής: μιλάει για τα χρόνια της Χιλής του Αλιέντε, για τις μέρες του πραξικοπήματος, για την εσωτερική εξορία, για τις συλλήψεις, για τις ιστορίες των συντρόφων της, για τη δύσκολη ζωή στην εξορία, για την πολιτική και τη στράτευση, για τη λογοτεχνία και την ποίηση.

 «Η δουλειά ενός ποιητή είναι να αποτελεί μέρος της πραγματικότητας. Σε ό,τι με αφορά […] θέλω να γίνω μία από τις πολλές φωνές που αναζητούν δικαιοσύνη – ειδάλλως, ο γραπτός λόγος δεν έχει λόγο ύπαρξης», έλεγε πριν από πολλά χρόνια σε μια συνέντευξή της η Γιάνιες στην Ελευθεροτυπία, στον Β. Καλαμαρά. Ή αλλιώς, όπως λέει τώρα στον πρόλογο αυτής της σημαντικής μαρτυρίας, «γράφω για να διατηρήσω ζωντανή τη μνήμη».

 

 

Η Εποχή, 22/12/2024

Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2024

21 αφορισμοί του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου / 21 aforismos de Konstantinos Paleologos

 

21 αφορισμοί του

Κωνσταντίνου Παλαιολόγου

21 aforismos de Konstantinos Paleologos

 

 

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος είναι Καθηγητής Εφαρμοσμένης Μεταφρασεολογίας και Ισπανικής Λογοτεχνίας στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Διδάσκει επίσης Ισπανική Λογοτεχνία στο ΕΑΠ και Λογοτεχνική Μετάφραση, ως επισκέπτης καθηγητής, στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγας. Μεταφράζει ισπανόγραφη λογοτεχνία στα ελληνικά (Ντελίμπες, Γιαμαθάρες, Μονταλμπάν, Βιγιόρο, Βάργκας Λιόσα, Σάμπατο, Εμάρ κ.ά.). Έχει τιμηθεί με το παράσημο Cruz de Oficial de la Orden del Mérito Civil [Αξιωματικός του Τάγματος της Πολιτικής Αξίας] του Βασιλείου της Ισπανίας. 

 

***

Konstantinos Paleologos es Catedrático de Traducción Aplicada y Literatura Española en la Facultad de Filosofía de la Universidad Aristóteles de Salónica. Asimismo enseña Literatura Española en la Universidad Abierta de Grecia, y Traduccción Literaria, como profesor visitante, en la Universidad de Málaga. Traduce literatura hispana al griego (Delibes, Llamazares, Vázquez Montalbán, Villoro, Vargas Llosa, Sábato, Emar, entre otros). Ha sido galardonado con la Cruz Oficial de la Orden del Mérito Civil otorgada por el Rey Felipe VI.


***

 

Μουστάκι: Ένας σκαντζόχοιρος που λατρεύει τα φιλιά.

Bigote: Erizo que adora los besos.

 

►◄

 

Πισίνα: Θάλασσα που ξέπεσε.

Piscina: Mar venido a menos.

 

►◄

 

Σελιδοδείκτης: Καλλιεργημένη λεπίδα.

Marcapáginas: Cuchilla culta.

 

►◄

 

Ημερολόγιο: Διαρκές φυλλορρόημα.

Calendario: Deshoje continuo.

 

►◄

 

Τρόλεϊ: Κίτρινη πιρόγα σε γκρι ποτάμι.

Trolebús: Piragua amarilla en río gris.

 

►◄

 

Σιντριβάνι: Βροχή που προσπαθεί ανεπιτυχώς να αψηφήσει το νόμο της βαρύτητας.

Fuente: Lluvia que intenta en vano desafiar la ley de la gravedad.

 

►◄

 

Δίλημμα: Ποιο είναι άραγε πιο ασφαλές κριτήριο δημοφιλίας, ο γάμος ή η κηδεία σου;

Dilema: ¿Cuál es el criterio más fiable de popularidad: tu boda o tu funeral?


►◄

 

Ψευδαίσθηση: Να κρατάς κάποιον σφιχτά για να μην του συμβεί τίποτα.

Ilusión: Estrechar a alguien con fuerza para que no le pase nada.


►◄

 

Κυριακή: Δεν θυμάμαι τι μέρα πέφτει.

Domingo: No recuerdo en qué día cae.

 

►◄

 

Ρουτίνα: Κατασκευάζω, μεθοδικά, μια καινούργια κάθε μέρα.

Rutina: Construyo, metódicamente, una nueva cada día.

 

►◄

 

Δάσκαλος: Μένει ξανά και ξανά στην ίδια τάξη.

Maestro: Repetidor permanente.

 

►◄

 

Ζωή: Σε δουλειά να βρισκόμαστε.

Vida: El mantenerse ocupados. 

 

►◄

 

Αντίσταση: Να περνάς από το περίπτερο δίχως να κοιτάζεις τα πρωτοσέλιδα.

Resistencia: Pasar por el quiosco sin mirar los titulares.

 

►◄

 

Τσιγγουνιά: Ο σπουδαίος ποιητής δεν έδωσε ποτέ την άδειά του να μεταφραστεί έστω και ένα ποίημά του. Γρήγορα πέρασε στη λήθη.

Mezquindad: El gran poeta nunca dio permiso para que se tradujera ni uno solo de sus poemas. Pronto pasó al olvido.

 

►◄

 

Γεράματα: Όταν αντιλαμβάνεσαι ότι καταλαβαίνεις καλύτερα έναν 20άρη του 1984 από έναν 20άρη του 2024.

Vejez: Cuando te das cuenta de que entiendes mejor a un veinteañero de 1984 que a un veinteañero de 2024.

 

►◄

 

Μετάφραση: Μην αφήσεις το πρωτότυπο να σου χαλάσει μια όμορφη ιστορία.

Traducción: No dejes que el original te estropee una bonita historia.

 

►◄

 

Διαβατήριο: Σίγουρα σε πάει εκεί που θέλεις;

Pasaporte: ¿Seguro que te lleva adonde quieres?

 

►◄

 

Πάρτι: Τα διασκεδαστικά γράφονται με «υ».

Fiesta: ¿No era guateque?

 

►◄

 

Τοπίο: Εσωτερικός μονόλογος με ηλιοβασίλεμα.

Paisaje: Monólogo interior con crepúsculo.

 

►◄

 

Φυλαχτό: Η αγάπη σου.

Amuleto: Tu amor.

 

►◄


Αυστηρή προειδοποίηση: Όποιος ισχυρίζεται ότι υπάρχουν αφορισμοί που δεν μεταφράζονται είναι σαν να υποστηρίζει ότι υπάρχουν αφορισμοί που δεν διαβάζονται. 

Seria advertencia: Los que afirman que hay aforismos intraducibles es como si sostuvieran que hay aforismos ilegibles.

 


 

H συλλογική μετάφραση των αφορισμών του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στα ισπανικά είναι προϊόν εργαστηρίου που οργάνωσαν και συντόνισαν ο Eduardo Lucena και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος τον Νοέμβριο του 2024. Συμμετείχαν οι: Νεφέλη Εμμανουέλα Βολιώτη, Πάνος Γεράκης, Χριστίνα Δημητρίου, Λαμπρίνα Ιωάννου, Μαρία Κολεύρη, Ματίνα Μπίλλια, Χρυσούλα Ξένου, Μυρσίνη Πάρσαλη, Γεωργία Πατινιώτη, Γιώτα Ρόμπολα, Τζίνα Ρουμπέα, Βάσω Χρηστάκου.

 

 

La traducción colectiva de los aforismos de  Konstantinos Paleologos del griego al español es fruto del taller de traducción que organizaron y coordinaron Eduardo Lucena y Konstantinos Paleologos en noviembre de 2024. Participaron: Matina Bilia, Jristina Dimitriou, Lambrina Ioanou, Vaso Jristakou, María Kolevri, Mirsini Pársali, Yeorguía Patinioti, Yota Rómbola, Tzina Roumbea, Nefeli Emanouela Volioti, Jrisoula Xenou, Panos Yerakis.