Βιβλιοκριτική του Αντώνη Ν. Φράγκου για τα Τραγούδια του έρωτα και της βροχής του Sergi Pàmies

Μικρές δόσεις ζωής, πλήρεις συναισθημάτων, πάθους και τραγελαφικών περιστάσεων

Έχοντας γράψει αρκετά βιβλία, μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων, ο Καταλανός Σέρζι Πάμιες, γόνος εξόριστων του ισπανικού εμφυλίου, γεννήθηκε σε ένα υποβαθμισμένο προάστιο του Παρισιού. Δέκα χρόνια μετά, η οικογένεια του επιστρέφει στην Βαρκελώνη και ο μικρός Σέρζι μαθαίνει καταλανικά -«για να μιλάει στα κορίτσια»- και εμφανίζεται στα γράμματα στα μέσα του ΄80. Έκτοτε, πέρα των βιβλίων, γράφει για αθλητικά σε εφημερίδες και χιουμοριστικά σενάρια στην τηλεόραση, σχολιάζει την επικαιρότητα στο ραδιόφωνο και μεταφράζει Γάλλους συγγραφείς στα ισπανικά και τα καταλανικά.

Τα «Τραγούδια του έρωτα και της βροχής» -σε γλαφυρή μετάφραση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου- αποτελούνται από 26 σύντομες ιστορίες που ναι μεν κυριαρχεί το αστείο υπό την έννοια του σουρεαλιστικού  παραλόγου, αλλά είναι η πικρή μελαγχολία που δίνει τους τόνους και οδηγεί την πλοκή σε κάθε μία από αυτές. Θα λέγαμε ότι συγκρίνεται με τον Γούντι Άλεν των γραπτών, αν δεν διακατεχόταν από μια βαθιά αίσθηση  του τραγικού. Αν προσθέσουμε, μάλιστα, και τον καλώς εννοούμενο κυνισμό που διακρίνει τα διάφορα πρόσωπα  των ιστοριών αλλά και την αίσθηση του θανάτου που εμφιλοχωρεί σε πολλά διηγήματα, τότε μπορούμε να πούμε πως ο Πάμιες ακολουθεί μάλλον ένα είδος υπαρξιακού ρεαλισμού. Έπειτα, είναι οι μεγάλες δόσεις αυτοσαρκασμού των χαρακτήρων και κατ’ επέκταση του συγγραφέα, η παρωδία καταστάσεων της καθημερινότητας, οι παρεξηγήσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, οι τυχαίες συμπτώσεις και τα συναισθηματικά τους αδιέξοδα.

Εν μέρει, ίσως, αυτοβιογραφικά, όπως στον «Οικογενειακό Τάφο» όπου ο θείος του αφηγητή φονεύεται στον ισπανικό εμφύλιο κατά λάθος από τους αναρχικούς ενώ ο μύθος που τον ακολουθεί προκρίνει την, παγιωμένη πλέον, εκδοχή της εκτέλεσης από τους φασίστες του Φράνκο. Είναι η εκλεπτυσμένη γραφή του Πάμιες που σαρκάζει  την θλίψη της μέσα στις σελίδες του βιβλίου και χωρίς αυταπάτες περιγράφει κωμικοτραγικές καταστάσεις όπως, βεβαίως, συμβαίνουν στον βίο των ανθρώπων. Στα «Καλύτερα Διηγήματα του 20ού Αιώνα», μια ομάδα γνωστών πεζογράφων προτείνει τα σημαντικότερα έργα σύντομης γραφής του περασμένου αιώνα και ένας συγγραφέας ψάχνει για τις προτιμήσεις του. Στο τέλος, διαλέγει μερικά από τα δικά του διηγήματα  που θα ήθελε άλλοι γραφιάδες της αρεσκείας του να βάλουν στην λίστα τους, φοβούμενος, ωστόσο, πως αυτό στο τέλος. δεν θα συμβεί.  Ή στο «Όλος ο κόσμος το κάνει» –για τον πατέρα που περιμένει, περασμένη ώρα, την κόρη να βγει από το νυχτερινό κλαμπ- αίσθηση προκαλεί η χρονική αντιστροφή των ηρώων σχετικά με την ηλικία τους. Μακριά από κάθε ρομαντικό στερεότυπο, οι φράσεις του Πάμιες δουλεύονται με ακρίβεια, υπόρρητες στα νοήματά τους  ενώ πολλές φορές το τέλος δεν προσφέρει κανενός είδους κάθαρση, αλλά πικρή γεύση, καθώς η ζωή συνεχίζεται.  Στην «Υστεροφημία», που κλείνει και το βιβλίο, γίνεται η κηδεία ενός νευρωτικού με την οργάνωση. Σε off-voice περιγράφεται η τελετή, δομημένη μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας από τον εκλιπόντα, που σημειώνει τα ψεγάδια και τελειώνει με την αποχώρηση των πενθούντων: «αν μπορούσες να τους δεις, θα είχες καταλάβει πολλά πράγματα σχετικά με τη ζωή σου, ιδιαιτέρως αν είχες ανέβει μαζί τους στο αυτοκίνητο και τους είχες παρατηρήσει τσαντισμένους, εξαιτίας της βροχής, να βάζουν το ραδιόφωνο για να ακούσουν  τις ειδήσεις -αθλητικές και οικονομικές- και, ύστερα από δύο φανάρια και κάτι λίγα λεπτά οδήγησης, να σε ξεχνούν για πάντα». Αυτό, για την ακρίβεια, είναι και  το πνεύμα των Τραγουδιών: μικρές δόσεις ζωής, πλήρεις συναισθημάτων, πάθους και τραγελαφικών  περιστάσεων.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν άλλες δύο συλλογές διηγημάτων του Σέρζι Πάμιες:

Το στατικό ποδήλατο, Εκδ. Σιδέρη Μιχάλη (2013)

Μπορείς να φας λεμόνι και να μην ξινίσεις τα μούτρα σου; Εκδ. Πάπυρος/ Letras ( 2009)

Γράφει: Αντώνης Ν. Φράγκος – Το Περιοδικό - 17/06/2015