Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2019

Μικροκαταρρεύσεις, της Cecilia Eudave, σύντομα (διηγήματα) από τις εκδόσεις Οκτάνα


Εισαγωγή

Μικροκαταρρέοντας… συλλογικά


Η μετάφραση του παρόντος βιβλίου μικροδιηγημάτων είναι προϊόν του εργαστηρίου συλλογικής μετάφρασης που διοργάνωσε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ το Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ και η Ισπανο-ελληνική Ένωση Γλώσσας και Πολιτισμού, από το Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο του 2018. Συντόνισαν οι Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και Παναγιώτης Ξουπλίδης και συμμετείχαν οι Χρίστος Βασιλειάδης, Εύα Δίγκα, Ρομίνα Κηπουρίδου, Στέλλα Μπαϊμάκη, Παναγιώτης Ξουπλίδης, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Αναστασία Παυλίδου, Θανάσης Ράπτης.
          Το μεταφραστικό μας εγχείρημα ακολούθησε μια αυστηρή διαδικασία: η πρώτη συνάντηση της ομάδας έγινε στις αρχές Φεβρουαρίου του 2018, παρουσία του καθηγητή Benito Elías García-Valero, από το Πανεπιστήμιο του Αλικάντε, ο οποίος μας εισήγαγε στην «ποιητική» της μεξικανής συγγραφέως. Ακολούθησε το μοίρασμα των διηγημάτων της συλλογής διά 8, όσα και τα μέλη, δηλαδή, της μεταφραστικής ομάδας, με την υποχρέωση ο κάθε μεταφραστής και μεταφράστρια να μεταφράσει τα «μικροδιηγήματά του» και να στείλει την εκδοχή του ηλεκτρονικά στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Στη συνέχεια, από τα μέσα Φεβρουαρίου και για πέντε μήνες, κάθε Πέμπτη, η ομάδα συναντιόταν στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ και επί ένα δίωρο έκανε συλλογική επιμέλεια των ατομικών μεταφραστικών εκδοχών.
          Όταν ολοκληρώθηκε και το τρίτο χέρι της συλλογικής επιμέλειας, το κείμενο πέρασε στους μεταπτυχιακούς φοιτητές και φοιτήτριες, Flor de María Nochebuena, Σταύρο Χατζή, Ευαγγελία Χαιροπούλου, Μαρία Τσίτσου, Ελισσάβετ Σίκαλου, Ευστράτιο Σαμακίδη, Ελένη Παντελίδου και Χρυσάνθη Καντάκου, του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμες της Γλώσσας και του Πολιτισμού», Κατεύθυνση «Μετάφραση, επικοινωνία και εκδοτικός χώρος» του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, για μια κριτική ανάγνωση, για να επανέλθει και πάλι (Ιούνιος του 2018) το επιμελημένο κείμενο στη μεταφραστική ομάδα για την τελική ανάγνωση/επιμέλεια.
Τέτοιου είδους ομαδικές μεταφράσεις, είτε έπειτα από συνεργασία επαγγελματιών μεταφραστών είτε στο πλαίσιο μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπως είναι η περίπτωσή μας, επιτρέπουν τη βέλτιστη χρήση των πλεονεκτημάτων και του πλούτου της σύνθεσης ερμηνειών που προκύπτουν από τις πολλαπλές αναγνώσεις του λογοτεχνικού κειμένου τις οποίες πραγματοποιούν τα μέλη της μεταφραστικής ομάδας. Επιπλέον, οι εν λόγω μεταφράσεις είναι λιγότερο ευάλωτες σε ακραίες λύσεις, καρπούς της δημιουργικής, βλέπε αυθαίρετης, φαντασίας επίδοξων ή ένδοξων συγγραφέων που ενδύονται το «μανδύα» του μεταφραστή. Εν κατακλείδι, η συλλογική μετάφραση είναι ενδεδειγμένη για τη μετάφραση λογοτεχνικών έργων καθώς, από τη φύση της, εξυπηρετεί και αναδεικνύει την εγγενή πολυφωνία των εν λόγω έργων.
Η καθηγήτρια Carmen Alemany Bay του Πανεπιστημίου του Αλικάντε, τέλος, ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση που της απευθύναμε να προλογίσει την ελληνική έκδοση του έργου της Εουδάβε, ανοίγοντας έτσι τον κύκλο της γραφής που κλείνει με το τελευταίο μικροδιήγημα της συλλογής με τίτλο «Περί φύσεως», το οποίο αφιερώνει η συγγραφέας ακριβώς σε εκείνη. Την ευχαριστούμε ιδιαίτερα για την ουσιαστική συμβολή της στην παρουσίαση της συγγραφέως στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Επίσης, ιδιαίτερες ευχαριστίες απευθύνουμε στον καθηγητή Benito Elías García-Valero, o οποίος διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στη γνωριμία με το έργο της Σεσίλια Εουδάβε. Τέλος, ευχαριστούμε θερμά την πρόεδρο του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, Ζώζη Ζωγραφίδου που μας στήριξε έμπρακτα στη διοργάνωση του εργαστηρίου.

Κωνσταντίνος Παλαιολόγος – Παναγιώτης Ξουπλίδης


>.<>.<

Περί φύσεως

                                                                                    Στην Κάρμεν Αλεμάνι Μπάι

Κυριεύτηκε από πάθος για τον κόσμο των φυτών, ξόδεψε την περιουσία των προγόνων του για να οικοδομήσει έναν παράδεισο όπου θα κατοικούσαν μόνο φυτά όλων των ειδών και ανάμεσά τους έχτισε τη ζωή του. Τακτικοί επισκέπτες ήταν οι κηπουροί, επιφορτισμένοι να ψεκάζουν ή να κλαδεύουν, πάντα κάτω από την επίβλεψή του, τα δέντρα, το γρασίδι και ορισμένα είδη αναρριχητικών φυτών που απαιτούσαν πολλή δουλειά. Προσέλαβε έναν σεφ με ειδίκευση στην παρασκευή γευμάτων αποκλειστικά με φρούτα ή όσπρια από τον κήπο του. Όταν αρρώσταινε, είχε αναθέσει σε έναν φαρμακοποιό να τον εφοδιάζει με φυσικούς ορούς και φάρμακα· περιττό να πούμε ότι κατείχε έναν από τους καλύτερους βοτανικούς κήπους στη Γη. Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματά του ως φυσιοδίφης ήταν τα θερμοκήπια όπου καλλιεργούσε εξωτικά λουλούδια με το πάθος ενός γενετιστή βιολόγου που αναζητά απίθανους αλλά εύστοχους συνδυασμούς. Ωστόσο, το αγαπημένο του τμήμα ήταν το αφιερωμένο στην ασυνήθιστη φύση. Εκεί περνούσε τις πρωινές και τις νυχτερινές του ώρες, ανάλογα με την περίπτωση, κάνοντας πειράματα και δίνοντας πνοή στα πλέον απίθανα μοσχεύματα. Τα σαρκοβόρα φυτά δεν ήταν ούτε κατά διάνοια τα πιο εκκεντρικά, χρησίμευαν όμως ως καμουφλάζ για τους περίεργους συγγενείς του, λιγοστούς μεν αλλά κακόβουλους, που πήγαιναν πού και πού να τον ενοχλήσουν με τις ερωτήσεις τους ή επέμεναν να του αγοράσουν χιλιετή μπονσάι από μακρινές χώρες για το μικρό του ζεν δάσος. Η μόνη συντροφιά που τον ευχαριστούσε ήταν ενός ανιψιού του, που το έπαιζε και λίγο γόης, ο οποίος με αντάλλαγμα κάποια βιβλία αρχαίας βοτανικής και κάποιους εξωτικούς σπόρους, που είχαν εισαχθεί λαθραία στη χώρα, του ζητούσε λουλούδια. Αυτά, και μια μικρή περιήγηση στην περιοχή με τις πιο εξωφρενικές καλλιέργειες. Ο ανιψιός ενθουσιαζόταν υπέρμετρα με τα ζωόμορφα δέντρα, δεν έλειπε ποτέ από τις γεννήσεις των σκυθικών αμνών και πήγαινε σε αυτά δύο φορές το μήνα μέχρι να σταματήσουν να βόσκουν το μίσχο από τον οποίον κρέμονταν σαν μικρά παιδιά· περίπου στις πέντε βδομάδες ζωής μαραίνονταν και πέθαιναν. Του άρεσε πολύ επίσης το δέντρο με τις χήνες, παρόλο που ποτέ δεν τις άκουσε να κρώζουν.
Σε μια από τις επισκέψεις του, ο ανιψιός τον ρώτησε αν είχε διαβάσει το βιβλίο που του είχε δωρίσει ως αντάλλαγμα για μια υδρόβια ορχιδέα ιδιαίτερης ομορφιάς.
«Ναι, μα δεν ήταν μυθιστόρημα με θέμα τα φυτά».
«Το ξέρω, αλλά μιλάει για τη δημιουργία».
«Εγώ φροντίζω τη φύση, δεν είμαι ο δημιουργός της. Επιπλέον, μια ηλεκτρική γυναίκα φτιαγμένη από σίδερα και αλλότριες παραξενιές δεν είναι πραγματική, δεν είναι ζωντανή».
«Θείε, αν κατάφερνα να σου βρω το βλαστάρι ενός δέντρου που να ’χει για καρπούς γυναίκες, θα το καλλιεργούσες και θα το φρόντιζες για λογαριασμό μου;»
«Εννοείς το βακ-βακ; Δεν υπάρχει· άλλωστε, από αυτό βλασταίνουν και όντα που μοιάζουν με άντρες. Το έχω αναζητήσει σε ολόκληρο τον πλανήτη. Δεν μπόρεσα καν να το εντοπίσω ακόμα και όταν, σε ένα παράλογο ταξίδι, ακολούθησα τις πληροφορίες ενός ανώνυμου γεωγράφου από την Αλμερία, καταγεγραμμένες τον 12ο αιώνα στο Κitab al-dejaghrafiya, καθώς ποτέ δεν βρήκα το κινεζικό νησί όπου ανθίζει».
Τότε ο ανιψιός άνοιξε ένα σακούλι και του έδειξε ένα φυτό που τα φύλλα του έμοιαζαν με της συκιάς. Δεν υπήρχε αμφιβολία, το αναγνώρισε αμέσως και το πήρε στα χέρια του. Τα μάτια του γέμισαν με δάκρυα και υποσχέθηκε να το καλλιεργήσει για λογαριασμό του. Ωστόσο, θα έπρεπε να περιμένει πέντε χρόνια για να αναπτυχθεί το δέντρο και να δώσει καρπούς. Αποφάσισε να φυτέψει εκείνη την ελπίδα ακριβώς στο κέντρο της αχανούς πράσινης δίνης και διάλεξε τον καλύτερο προσανατολισμό και τις καλύτερες εγκαταστάσεις. Αφοσιώθηκε στη φροντίδα του προσωπικά, ήταν το βασικό κίνητρο για την καθημερινή του εργασία και μέρα με τη μέρα τού αφιέρωνε όλη την απαιτούμενη προσοχή. Μόνος του το κλάδευε, το πότιζε και το έθρεφε με λιπάσματα υψηλής ποιότητας. Πέρασαν τα πέντε χρόνια και το δέντρο εκπλήρωσε τις προσδοκίες τους. Ο καρπός άρχισε να εμφανίζεται τον Μάρτιο, όπως ήταν αναμενόμενο, και άρχισαν να σχηματίζονται κάτι πολύ λεπτά πόδια. Η συγκίνηση τον συνεπήρε. Τον Απρίλιο το σώμα ήταν ήδη σχηματισμένο, τον Μάιο γεννήθηκε ένα όμορφο κεφάλι με ένα άψογο πρόσωπο και μες στον Ιούνιο μεγάλωσε μέχρι που έγινε μια τέλεια έφηβη, η οποία αποσπάστηκε και έπεσε στο έδαφος φωνάζοντας «βακ-βακ». Άνοιξε τα μάτια και του χάρισε μια αγνή και γλυκιά ματιά, όπως τα λουλούδια στο θερμοκήπιό του.
Ενημέρωσε τον ανιψιό του, ο οποίος επίσπευσε την επιστροφή του από ένα επαγγελματικό ταξίδι για να θαυμάσει το αποτέλεσμα. Όταν έφτασε εκεί, η θλίψη στο πρόσωπο του θείου και η σύντομη εξήγησή του τον κατέβαλαν: «Πέθανε μέσα σε λίγα λεπτά αφότου αποχωρίστηκε το δέντρο». Όταν επέμεινε να τη δει ακόμα και νεκρή, εκείνος του είπε κοφτά ότι έγινε ένας σωρός από ξερά φύλλα μόλις έπαψε να αναπνέει. Μπρος στην ταραχή του νεαρού, υποσχέθηκε να ξαναπροσπαθήσει, κάποια στιγμή θα τα κατάφερνε· αλλά κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να γίνει σε λιγότερο από πέντε χρόνια, αφού αυτός ήταν ο κύκλος αναπαραγωγής. Όταν πέρασε αυτό το διάστημα, ο καρπός ήταν ένας άντρας, που όμως είχε την ίδια τύχη με τη γυναίκα, όπως τον ενημέρωσε ο θείος του. Την επόμενη περίοδο ξεπετάχτηκαν άλλοι δύο καρποί, αλλά δεν τα κατάφεραν, του το επιβεβαίωσε τηλεφωνικά. Ο ανιψιός, που σιγά σιγά έχασε το ενδιαφέρον του ύστερα από τόσες αποτυχίες, σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα χωρίς να δει ποτέ την πολυπόθητη σοδειά. Μια δεκαετία αργότερα ο θείος πέθανε περιτριγυρισμένος από τα φυτά του και θάφτηκε δίπλα σε μια συκιά με ασυνήθιστη εμφάνιση. Κληροδότησε την ιδιοκτησία του σε ένα παράξενο ζευγάρι με δέρμα στο χρώμα της ελιάς. Τώρα κανείς δεν μπαίνει στον περιφραγμένο χώρο, κατόπιν εντολής των εκκεντρικών ιδιοκτητών πρέπει να φυλάσσεται ως ιερό, διασφαλίζοντας έτσι ότι εκεί υπάρχει συγκεντρωμένο το απαύγασμα της φύσης. Τη νύχτα οι φρουροί που φυλάνε τις εισόδους ακούνε σε μια ακατανόητη γλώσσα γέλια και κουβέντες που κανείς δεν ξέρει από πού προέρχονται και όταν τους ρωτάς απλώς απαντούν: «Είναι η φωνή του παραδείσου».


  

(εικονογράφηση: Εύη Τσακνιά)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου