9+3 συμβουλές σε (νέους) διηγηματογράφους, του Guillermo Samperio

1.   Σε όλους μας αρέσει να αφηγούμαστε ιστορίες, δεδομένου ότι μέσα στον καθένα μας υπάρχει ένας εν δυνάμει παραμυθάς. Το μόνο που χρειάζεται είναι να κατακτήσουμε τις απαραίτητες λογοτεχνικές δεξιότητες ώστε από αφηγητές ιστοριών να εξελιχτούμε σε διηγηματογράφους.

2.   Αν και η λογοτεχνία δεν είναι θετική επιστήμη με προκαθορισμένες νόρμες (κάτι που κατά την άποψή μου την κάνει συναρπαστική), υπάρχουν παρ’ όλα αυτά συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν ώστε η διαδρομή του κάθε μαθητευόμενου να είναι λιγότερο επίμοχθη.

3.   Εξετάστε ενδελεχώς το κίνητρο που σας ωθεί να γράψετε. Εξακριβώστε αν αυτό το κίνητρο απλώνει τις ρίζες του στα βάθη της ψυχής σας. Αρχίστε να σκάβετε και να εμβαθύνετε, σε αναζήτηση μιας ειλικρινούς απάντησης.  Εφόσον είναι καταφατική, αν εσείς μπορείτε να απαντήσετε σε μια τέτοια σοβαρή ερώτηση με ένα «Ναι, πρέπει», ακλόνητο και απλό, τότε πάνω σε αυτή την ανάγκη, υψώστε το οικοδόμημα της ζωής σας. Ακόμα και τις στιγμές που η συγγραφή είναι άνευ ενδιαφέροντος και σημασίας, το γράψιμο πρέπει να αποτελεί σημάδι και ένδειξη μιας εσωτερικής παρόρμησης. (Ράινερ Μαρία Ρίλκε)

4.  Όταν έχεις κάτι να πεις, πες το· όταν δεν έχεις, πες το και πάλι. Γράφε πάντα. (Αουγούστο Μοντερόσο)

5.   Εκμεταλλεύσου όλα τα μειονεκτικές σου καταστάσεις: αϋπνία, φυλακή, φτώχεια... (Αουγούστο Μοντερόσο)

6. Εάν κάτι χαρακτηρίζει το διήγημα ως είδος, είναι η τάση του προς το συγκεκριμένο:  το διήγημα είναι ένας μηχανισμός ακριβείας, όπου κάθε λέξη βρίσκεται εκεί για να επιτελέσει μια συγκεκριμένη αφηγηματική λειτουργία.

7. Κατά τη συγγραφή ενός διηγήματος, είναι καλύτερα να λες λιγότερα, παρά περισσότερα. 

8. Το διήγημα προτιμάει το παρελθόν γιατί γενικά τα διηγήματα αναφέρονται σε γεγονότα που έχουν ήδη συμβεί. Το μακρινό παρελθόν προτιμάει τον παρατατικό (Εδώ και χρόνια υπήρχε…) και το κοντινό παρελθόν τον αόριστο (Ο Χουάν μπήκε…)· ο πειραματισμός όμως επιτρέπει διηγήματα στον ενεστώτα ή στο μέλλοντα. Αν και ο ενεστώτας δημιουργεί στον αναγνώστη ένα αίσθημα δυσπιστίας, αφού ο συγγραφέας μοιάζει να αμφισβητεί τα γεγονότα που συμβαίνουν τη στιγμή της ανάγνωσης, γεγονός που τον υποχρεώνει να ενισχύσει την αληθοφάνεια του αφηγήματος. Αυτό που έχει συμβεί ήδη δεν αμφισβητείται, ενώ αυτό που συμβαίνει τώρα, ναι. Ο μέλλοντας έχει επίσης το πρόβλημα της αληθοφάνειας, αφού αυτό που αφηγείται δεν έχει συμβεί ακόμα και καταγράφεται στα χρονικά της πρόβλεψης, της προφητείας.

9. Το διήγημα ρέει γρήγορα, με συμπυκνωμένα αφηγηματικά μέσα, το μυθιστόρημα ρέει αργά.

10. Το διήγημα είναι μια τρύπα στον τοίχο που έχει ανοίξει ο συγγραφέας, ώστε εμείς οι αναγνώστες να έχουμε πρόσβαση σε ένα παράλληλο σύμπαν.

11. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η λογοτεχνία είναι ψυχαγωγία. Όσο σοβαρό και αν είναι το θέμα, ο αναγνώστης πάντα θα προσπαθεί να περάσει ευχάριστα το χρόνο του με αυτό που έχουμε γράψει. Εάν κάποιος διασκεδάζει με το να γράφει, σίγουρα θα διασκεδάσουν και οι αναγνώστες του.

12. Τα διηγήματα παρουσιάζουν τον κόσμο που βλέπουν τα μάτια του συγγραφέα, ποτέ δεν προσπαθούν να καθοδηγήσουν, δεν εκφράζουν κρίσεις για ηθικές ή πολιτικές αξίες· αυτό το αφήνουν στους μύθους ή τα λιβελογραφήματα.

Ο Γκιγέρμο Σαμπέριο γεννήθηκε το 1948 στην Πόλη του Μεξικού, όπου και πέθανε το 2016. Θεωρούνταν από τους κορυφαίους διηγηματογράφους της Λατινικής Αμερικής.

Η μετάφραση είναι προϊόν του μαθήματος «Μετάφραση Ισπανικής Λογοτεχνίας στα Ελληνικά» το οποίο δίδαξε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ (κατεύθυνση "Μετάφραση, Επικοινωνία και Εκδοτικός Χώρος") κατά τα ακαδημαϊκό έτος 2014-2015. Συμμετείχαν οι φοιτήτριες και οι φοιτητές: Αλέξανδρος Αϊβαλιώτης, Χριστέλεν Ανδρέογλου, Luisa Marisol Fuentes, Ζαχαρούλα Καμπούρη, Gabriela Larrieux, Γεώργιος Μανιώτης, Φανή Παπασταματίου.