Αποστολή στο
πολυσύμπαν του Χότα Χότα
του Κωνσταντίνου
Παλαιολόγου
Αποστολή επανδρωμένη, φυσικά, από 11 μεταφράστριες και μεταφραστές
οι οποίες/οι επί δύο χρόνια, με τη συνδρομή, ενίοτε, του συγγραφέα, αποφάσισαν
όχι απλώς να περιηγηθούν στην Πόλη, την Οικουμένη και τους Εξωπλανήτες (Urbi, Orbe, Extramundi, κατ’ επέκταση του παπικού Urbi et orbi) που έπλασε στα ισπανικά ο Χουάν Χαθίντο Μουνιόθ Ρενχέλ (Μάλαγα, 1974),
αλλά να αποδώσουν όλο αυτό το (πολυ)σύμπαν στα ελληνικά.
Εν αρχή,
λοιπόν, ην ο Συγγραφέας, ο Χότα Χότα όπως τον αποκαλεί η μεταφραστική ομάδα.
Άνθρωπος πράος και πνεύμα ανήσυχο, ανδαλουσιανός ζεστός και δοτικός χαρακτήρας
με βρετανικό φλέγμα λόγω της πολύχρονης παραμονής του στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο
οποίος έπλασε ένα ολόκληρο πολυσύμπαν με τους δικούς του νόμους και μορφές: με Αραχνοειδείς
Ελαφίδες και Μεγαταύρους, με Χαζοπούλια Λαμπηδόνες και Άγιους
Διπτερο-Βασίληδες, με Σκαραβαίους του Τακλαμακάν και Πολεμιστές με Διπλό Πρωκτό…,
έναν κόσμο στον οποίο οι κλίμακες δοκιμάζονται διαρκώς αφού, με τρόπο μαγικό,
ταξιδεύουμε πότε στον (εσωτερικό μας;) μικρόκοσμο και πότε στο απέραντο σύμπαν,
πότε εμπρός στο χρόνο («Spoiler» ο τίτλος του
πρώτου διηγήματος) και πότε πίσω («Backward VI» ο τίτλος του τελευταίου).
Εν συνεχεία ην
ο Εκδότης. Ο Γιώργος Μυρεσιώτης, των εκδόσεων Opera, δεν περίμενε εμάς για να «οσμιστεί» την αξία του συγγραφέα Χουάν Χαθίντο
Μουνιόθ Ρενχέλ. Είχε κυκλοφορήσει στα ελληνικά, ήδη από το 2017, τη συλλογή
διηγημάτων Η μυστική εταιρεία του ονείρου
(σε μετάφραση Μαρίας Μπεζαντάκου). Απλώς μας έκανε την τιμή να αποδεχτεί την εκδοτική
πρόταση και να εμπιστευτεί για δεύτερη φορά τη μεταφραστική μας ομάδα (και τους
ρυθμούς της). Η πρώτη ήταν το 2015 με τους Βαρβαρισμούς
του Αντρές Νέουμαν.
Και τέλος
(χρονικά) ην η Μεταφραστική Ομάδα! Η πρόταση για τη σύστασή της, στη
συγκεκριμένη περίπτωση, έγινε από τη δημιουργικά ανήσυχη ισπανίστρια Αναστασία Γιαλαντζή
το καλοκαίρι του 2017. Ανταποκρίθηκαν οι Κωνσταντίνος Παλαιολόγος (συνδιοργανωτής
του εργαστηρίου), Μαρία Αθανασιάδου, Μαρία Ζαγγίλη, Μαρία
Καλουπτσή, Νίκος Μανουσάκης, Στέλλα Σουφλέρη, Σοφία Φερτάκη και Ναταλί Φύτρου.
Χώρος: το Κέντρο Ισπανικής, Καταλανικής και Πορτογαλικής Γλώσσας, Abanico, το οποίο εδώ και μία
δεκαετία έχει εξελιχθεί σε εφαλτήριο σπουδαίων ομαδικών μεταφράσεων και
επιμελειών βιβλίων σημαντικών ιβηροαμερικανών συγγραφέων (Αρλτ, Νέουμαν,
Ερνάντες, Ουμπίδια, Πεϊσότου, Χιρόντο κ.ά.). Ο πρώτος κύκλος του εργαστηρίου,
κατά τον οποίο μεταφράστηκαν τα 50 από τα 100 μικροδιηγήματα του βιβλίου,
διήρκεσε από τον Οκτώβριο του 2017 έως τον Απρίλιο του 2018. Τον Οκτώβριο του
2018, η μεταφραστική ομάδα, με κάποιες αλλαγές στη σύνθεσή της (Μαρία Αθανασιάδου,
Αναστασία Γιαλαντζή, Νίκος Μανουσάκης, Χρυσούλα Ξένου, Κωνσταντίνος
Παλαιολόγος, Αγγελική Παλασοπούλου, Στέλλα Σουφλέρη, Σοφία Φερτάκη), επανασυνδέθηκε
και συνέχισε το έργο της, το οποίο και ολοκλήρωσε, με τη μετάφραση των υπολοίπων
50 μικροδιηγημάτων, τον Μάρτιο του 2019.
Δύο
σχεδόν χρόνια συλλογικής δουλειάς για ένα βιβλίο που μετά βίας ξεπερνά τις 12.000
λέξεις, για ένα βιβλίο που, με όρους αγοράς, δεν θα χρειαζόταν περισσότερο από
δύο μήνες για να μεταφραστεί. Για ποιο λόγο, λοιπόν, όλος αυτός ο «κόπος»; Αφενός
γιατί μας επέτρεψε αυτή την πολυτέλεια η «αγορά» (βλέπε Εκδόσεις Opera) και αφετέρου γιατί πιστεύουμε
στην ποιότητα (σαφώς ανώτερη των ατομικών εκδοχών) των ομαδικών μεταφράσεων,
κυρίως όταν πρόκειται, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση για τη μετάφραση μικροδιηγημάτων
χαμηλόφωνων μεν, πολυεπίπεδων δε· μικροδιηγημάτων των οποίων η πλοκή, οι
πρωταγωνιστές και το περιβάλλον τους, τα κρυμμένα νοήματα και οι αναφορές σε
ιστορικά γεγονότα, μέσα στο ανελαστικό πλαίσιο (το πολύ) μιας σελίδας,
υφίστανται τέτοια συμπύκνωση στην έκφραση ώστε αποτελούν όχι απλώς μια μεταφραστική
πρόκληση, αλλά έναν δισεπίλυτο γρίφο.
Το
βιβλίο των μικρών θαυμάτων, ένα βιβλίο που, επιτρέψτε μας την ιεροσυλία, μπορεί κάλλιστα να
συγκριθεί σε σύλληψη με το Manual
de
zoología fantástica,
όπως ήταν ο αρχικός τίτλος του περίφημου Βιβλίου
των φανταστικών όντων [Εl libro de los seres imaginarios]
του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1957), μας συνεπήρε δημιουργικά για περίπου δύο χρόνια·
μακάρι το κέφι της διαδικασίας να έχει αποτυπωθεί (και) στο αποτέλεσμα.
 |
| O Xότα Χότα διαβάζοντας αποσπάσματα του βιβλίου στο Ίδρυμα Νιάρχος, Σεπτέμβριος 2018 |
Ασύμβατοι κόσμοι
Ούτε μια στιγμή δεν σκέφτηκα ότι το τραγούδι εκείνων
των κυματοειδών μαλακόστρακων θα μπορούσε να προσελκύσει το σκάφος μας μέχρι
την επιφάνεια εκείνου του υδάτινου πλανήτη· ούτε ότι στο τέλος θα ερωτευόμουν
τρελά εκείνο το στυλάτο, κομψό, μεθυστικό χηνόμυδο –ενάμισι μέτρο ύψος– χωρίς
κανενός είδους άκρο ή προσάρτημα που να αλλοιώνει την τελειότητά του· ούτε ότι
θα μου έπαιρνε τόσες και τόσες από εκείνες τις ατέλειωτες μέρες να του εξηγώ τι
παράξενο πράγμα, τι αδιανόητο αντικείμενο ήταν ένα απλό δαχτυλίδι αρραβώνων.
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου