Βιβλιοκριτική της Ιφιγένειας Ντούμη για το Οι πόρνες της αστικής τάξης της Eliana Alfaro

 https://bookpress.gr/kritikes/xeni-pezografia/18818-oi-pornes-tis-astikis-taksis-tis-eliana-alfaro-kritiki-mia-gynaikeia-foni-pou-den-masaei-ta-logia-tis

 

Ελιάνα Αλφάρο [Eliana Alfaro]: Οι πόρνες της αστικής τάξης

Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη, 2023

Μετάφραση: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος

 

Μια γυναικεία φωνή που δεν μασάει τα λόγια της

 

Ίσως κάποιος απόψε αναρωτιέται: «Μα καλά, πόρνες; Σήμερα που αφαιρούμε προσεκτικά λέξεις από τον καθημερινό μας λόγο μην τυχόν και μας πετύχουν τα πυρά της άκρας πολιτικής ορθότητας, έχουμε τη λέξη «πόρνη» σε ένα εξώφυλλο με μια γυμνή γυναίκα; Τι θράσος είναι αυτό; Τι μισογυνισμός;» Θράσος ναι, αλλά μισογυνισμός όχι. Είναι το θράσος, η τόλμη μάλλον, μιας Κολομβιανής συγγραφέα η οποία μιλάει χωρίς περιστροφές για τις γυναίκες εκείνες, στις οποίες έτυχε η ζωή να μάθει από μικρή ηλικία, ενδεχομένως και με σκληρό τρόπο, ότι το σώμα τους μπορεί να τις βγάλει από τη μιζέρια, να τους εξασφαλίσει μια πολυτέλεια στην οποία όμως κινδυνεύουν να εθιστούν, καταλήγοντας πειθήνιες ερωμένες ή σύζυγοι, έρμαια αντρών ή και άλλων γυναικών.

H Ελιάνα Αλφάρο είναι από την Κολομβία. Όπου, όπως διαπιστώνουμε με μια πρόχειρη ματιά στα στοιχεία του ΟΗΕ για τα τελευταία χρόνια, το 23,4 % των γυναικών μεταξύ 20-24 παντρεύτηκε πριν τα 18. Όπου το ποσοστό κύησης στην εφηβική ηλικία κυμαίνεται γύρω στο 60% (στην Ελλάδα είναι 8,6). Όπου το 2018 περίπου το 12% των γυναικών μεταξύ 15-49 ανέφερε ότι είχε υποστεί σωματική ή και σεξουαλική βία από τον σύντροφό τους (εμείς είμαστε περίπου στο 5%). Όπου επίσης διαβάζουμε ότι περισσότερο από 90% των σεξουαλικών εγκλημάτων περνούν στην αφάνεια. Και όπου το 2022 υπάρχουν 612 καταγεγραμμένες γυναικοκτονίες. Άρα ναι, φαντάζομαι μια γυναικεία φωνή από τη χώρα αυτή έχει κάποιο λόγο να μη μασάει τα λόγια της. Μήπως λοιπόν για τις γυναίκες αυτές στις οποίες αναφέρθηκα προηγουμένως, τις με πολλά ερωτηματικά πόρνες, δεν είναι μια υπόσχεση σωτηρίας αυτή η εκπόρνευση; Και πρόκειται άραγε στ’ αλήθεια για εκπόρνευση;

Καλά, θα πείτε, πού τα βλέπει όλα αυτά; Αυτό είναι ένα ερωτικό μυθιστόρημα, ξεκάθαρα. Ναι, σύμφωνοι. Οι «Πόρνες της αστικής τάξης» είναι ένα διαρκές ταξίδι μεταξύ Ελλάδας και Κολομβίας, γεμάτο ερωτικές περιπέτειες και πολύ προκλητικές μάλιστα. Όμως η ηρωίδα, η Άννα, δεν απολαμβάνει την περιπέτεια ελαφρά τη καρδία, όπως μπορεί να φαίνεται στην αρχή. Υπάρχουν στιγμές στην οποία τη βλέπουμε να λυγίζει και να σιχαίνεται τον εαυτό της. Να εύχεται να μην τη βλέπει ο πεθαμένος πατέρας της, να μη μάθει τίποτα η μάνα της την οποία στηρίζει οικονομικά, ο αδερφός της που σπουδάζει χάρη στη δική της βοήθεια. Να ομολογεί επίσης ότι δεν αντέχει να γυρίσει στην προηγούμενη ζωή της και να τρώει φακόρυζο κάθε μέρα, να κουβαλά παντού μαζί της τη θλίψη, την αποτυχία και την απελπισία – γιατί αυτές είναι οι λέξεις που χρησιμοποιεί για να περιγράψει τη ζωή της.

                Κάποια στιγμή η Άννα αρχίζει να ελπίζει ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. Γνωρίζει κάποιον, τον παντρεύεται και πιστεύει ότι η αγάπη του θα μπορέσει να γιατρέψει τις πληγές της. Δεν θα σας αποκαλύψω αν οι ελπίδες της θα διαψευστούν ή όχι, αν ο γάμος θα τη σώσει, αν θα καταφέρει να βγει στην επιφάνεια και να γιατρευτεί από αυτόν τον εθισμό –γιατί πρόκειται για εθισμό πια– που την κάνει έρμαιο ακραίων και ανεξέλεγκτων επιθυμιών, καθώς και των αντρών ή γυναικών που μάλλον την εκμεταλλεύονται. Γιατί όσο κι αν συνειδητοποιεί ότι οι επιλογές της την οδηγούν στην καταστροφή, δεν παύει να κολακεύεται από τις εφήμερες απολαύσεις και την καλοπέραση που της υπόσχονται.

Νομίζω κάποιοι από τους αναγνώστες ίσως αναγνωρίσουν στιγμές του εαυτού τους στην Άννα. Μπορεί να μας έχει τύχει κάτι απ’ όλα αυτά, μπορεί να έχουμε κολακευτεί από την υπόσχεση των εφήμερων απολαύσεων, ακόμα και της πολυτέλειας. Κι αν το τίμημα είναι μεγάλο, ίσως αυτό τελικά για κάποιους να φανερώνει τον δρόμο προς τη σωτηρία, όπως και να την ορίζει κανείς. Ίσως και για την Άννα. Μένει να το ανακαλύψετε, μέσα από ένα κείμενο με έντονη δραματικότητα και καταιγιστικό ρυθμό, αιφνιδιαστικές εναλλαγές και προκλητική γλώσσα, άψογα μεταφρασμένο όπως πάντα από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, που με εμπιστοσύνη και αγάπη μας κάνει απόψε την τιμή να μιλάμε για τη δουλειά του τρεις εσαεί μαθήτριές του, η Θεώνη Κάμπρα, η Αλίκη Μανωλά κι εγώ.

 

 

Ιφιγένεια Ντούμη*, από την παρουσίαση του βιβλίου, 2 Νοεμβρίου 2023, Διπλό Καφέ, Εξάρχεια

 

 

Απόσπασμα από το βιβλίο

 

«Φτάνει μια ηλικία που η πλειονότητα των γυναικών θέλει να παντρευτεί∙ θέλουν να αποκτήσουν σπίτι, παιδιά, τη δική τους οικογένεια. Η Άννα δεν ήταν από αυτές. Εκείνη ένιωθε πως όλα τα παραπάνω είναι για γυναίκες που δεν έχουν τη δική της ιστορία, εκείνη είχε ζήσει πολλά, δεν μπορούσε να γίνει νοικοκυρά· λειτουργούσε καλύτερα ως «η άλλη», άλλωστε, με αυτό το ρόλο, είχε περισσότερα οφέλη από τις συζύγους, με όλο της το σεβασμό προς αυτές».

 

 

 

* Η Ιφιγένεια Ντούμη είναι ποιήτρια και μεταφράστρια.